«Είναι η μεγαλύτερη παραγγελία που έχω κάνει ever. Εκτός από το haul που θα κάνουμε μαζί σήμερα, σας έχω και κωδικό με έκπτωση. Προσοχή όμως ισχύει μόνο για 24 ώρες», αναφέρει μιλώντας στην κάμερα Ελληνίδα influencer, ενώ στο φόντο υπάρχουν δεκάδες τσάντες Temu. Μπορεί η ίδια να τονίζει πως τα παρήγγειλε μόνη της για τη… φάση, αλλά δεν αναγράφει πουθενά πως πρόκειται για διαφημιστικό περιεχόμενο, όπως και είναι υποχρεωμένη να κάνει.
Με το παραπάνω στιγμιότυπο να είναι σύνηθες πια στο «σκρολόγιο» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πριν από λίγους μήνες η Ενωση Καταναλωτών – Η Ποιότητα της Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) και το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών Θεσσαλονίκης (ΚΕΠΚΑ) ξεκίνησαν, στο πλαίσιο πανευρωπαϊκής έρευνας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών BEUC, να ερευνούν Ελληνες και Ελληνίδες influencers καταγράφοντας τις παράνομες πρακτικές τους για την προώθηση προϊόντων fast fashion και fast food.
Μystery boxes, εκπτωτικοί κωδικοί και κουπόνια ως «δόλωμα»
Από την έρευνα, το ΚΕΠΚΑ εντόπισε Ελληνίδα influencer με 438.000 συνδρομητές στο YouTube να προωθεί μαζικά «mystery boxes» από τις πλατφόρμες SHEIN και Temu, χωρίς σαφή και ευδιάκριτη δήλωση εμπορικής συνεργασίας. Μάλιστα, διέκρινε πως το συγκεκριμένο είδος περιεχομένου βασίζεται στην έννοια της έκπληξης, ενισχύοντας την παρορμητική αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών.
Σε μία άλλη περίπτωση, Ελληνες influencers με λογαριασμούς με εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους σε Instagram, TikTok και YouTube ενθάρρυναν συστηματικά την ανεξέλεγκτη αγορά πολύ φθηνών προϊόντων αμφιβόλου ποιότητας.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα στην «Κ» η Βίκυ Τζέγκα, νομική σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ, σημειώνει πως αυτό που της έκανε εντύπωση είναι πως οι Ελληνες influencers συχνά παρείχαν προσωπικούς εκπτωτικούς κωδικούς και κουπόνια με εκπτώσεις που φτάνουν έως και το 70%, ενώ σε μία περίπτωση καταγράφηκε ακόμη και η προσφορά voucher αξίας 100 ευρώ για νέους χρήστες.
Πότε υπάρχει «κρυφή διαφήμιση»
Οπως εξηγεί η ίδια, όταν υπάρχουν τέτοιου είδους παροχές-δολώματα, είναι σαφές πως υπάρχει εμπορική συνεργασία μεταξύ της εταιρείας και των influencers, η οποία όχι μόνο δεν αναγράφεται πουθενά, αλλά ουσιαστικά γίνεται χρήση κρυφής διαφήμισης (hidden advertising). «Κρυφή διαφήμιση υπάρχει όταν οι εμπορικές συνεργασίες συχνά παρουσιάζονται ως “προσωπικές επιλογές” ή “αυθεντικές προτάσεις”. Αυτή η τακτική διαμορφώνει μια καταναλωτική κουλτούρα που βασίζεται στη συνεχή αγορά και την αίσθηση ευκαιρίας», προσθέτει η κ. Τζέγκα.
Επτά στους 10 influencers κρύβουν τις εμπορικές συνεργασίες τους
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών σε συνεργασία με άλλες 13 ευρωπαϊκές οργανώσεις καταναλωτών από 12 χώρες, στην οποία εξετάστηκαν περίπου 650 αναρτήσεις influencers από όλα τα κράτη, αποδεικνύει πως η χρήση της κρυφής διαφήμισης όχι μόνο είναι εκτεταμένη αλλά και επικίνδυνη.
Ειδικότερα, διαπιστώθηκε πως το 67% των αναρτήσεων και δημοσιεύσεων στον κλάδο των τροφίμων δεν αποκάλυψε εάν συνεργάζονται με επώνυμες μάρκες (brands). Προηγούμενη έρευνα του Οργανισμού αναφορικά με τις συνήθειες των καταναλωτών σε οκτώ χώρες της Ε.Ε. έδειξε ότι σχεδόν τρεις στους τέσσερις καταναλωτές (73%) έρχονται αντιμέτωποι με influencers που προωθούν προϊόντα και πάνω από τους μισούς από αυτούς (53%) στη συνέχεια αγοράζουν προϊόντα ή υπηρεσίες.
Εννέα στους 10 νέους πείθονται από τους influencers
Την ίδια ώρα η «κεκαλυμμένη» αυτή προώθηση προϊόντων μαγνητίζει ιδιαίτερα το νεανικό κοινό, καθώς 88% των χρηστών ηλικίας 15 έως 24 ετών αναφέρουν ότι εμπνέονται ή πείθονται από το περιεχόμενο των influencers.
Πέρα από την αθόρυβη οικονομική επιβάρυνση που επέρχεται από τη συνεχή αγορά τέτοιων προϊόντων, υπάρχει και το ψυχολογικό κόστος. Σύμφωνα με την κ. Τζέγκα διαπιστώθηκε πως οι influencers στοχεύουν και στη δημιουργία ψυχολογικής πίεσης στους καταναλωτές, προτρέποντάς τους να βιαστούν να κάνουν τις αγορές τους, γεγονός που έστω και ασυνείδητα προκαλεί άγχος. «Αυτή η μέθοδος επιβαρύνει κυρίως το νεανικό κοινό και έχει στόχο το κέρδος», σχολιάζει.
Ανεπαρκές ρυθμιστικό πλαίσιο
Ρωτώντας τη νομική σύμβουλο της ΕΚΠΟΙΖΩ αν υπάρχει πλαίσιο ελέγχου των influencers στην Ελλάδα, η ίδια εξηγεί πως ελέγχοι για τις οικονομικές συναλλαγές και τις εμπορικές συμφωνίες των influencers γίνονται από την ΑΑΔΕ και το υπουργείο Ανάπτυξης. Εκτός αυτού, το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας πρόσφατα προχώρησε στην ενσωμάτωση του όρου influencer marketing στον Ελληνικό Κώδικα Διαφήμισης-Επικοινωνίας, δημιουργώντας ένα παράρτημα με οδηγίες για τέτοιες συνεργασίες.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν τα κέντρα προστασίας καταναλωτών, το επάγγελμα των influencers δεν έχει ρυθμιστεί επαρκώς ούτε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε απο τα κράτη-μέλη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει περιορισμός στο περιεχόμενό τους, ούτε και προστασία στα δικαιώματα του καταναλωτή.
«Η Ε.Ε. πρέπει να απαγορεύσει στους influencers να προωθούν ανθυγιεινά τρόφιμα που επιβαρύνουν την υγεία, ιδίως των νέων, καθώς το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό σε μια εποχή που ένα στα τρία παιδιά στην Ευρώπη αντιμετωπίζει προβλήματα υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας», καταλήγει η κ. Τζέγκα...
Πηγή: kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου