3 Δεκεμβρίου 2025

Αναβαλλόμενος φόρος τραπεζών

Από: Κατηγορία:
από το ChatGPT

Τι είναι ο αναβαλόμενος φόρος στις ελληνικές τράπεζες;

Ο αναβαλλόμενος φόρος (deferred tax) στις ελληνικές τράπεζες είναι ένας λογιστικός μηχανισμός που προκύπτει από διαφορές μεταξύ:

  • της φορολογικής βάσης (όπως αναγνωρίζεται από την εφορία) και

  • της λογιστικής βάσης (όπως εμφανίζεται στους ισολογισμούς σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα – IFRS).

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές:

1. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (Deferred Tax Assets – DTA)

Οι ελληνικές τράπεζες δημιουργούν DTAs κυρίως από:

α. Ζημίες παρελθόντων ετών

Αν μια τράπεζα είχε μεγάλες ζημίες (π.χ. από την κρίση ή από διαγραφές δανείων), αυτές μπορούν να «μεταφερθούν» και να μειώσουν μελλοντικούς φόρους.
Λογιστικά αυτό καταγράφεται ως αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση.

β. Προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs)

Όταν οι τράπεζες βάζουν μεγάλες προβλέψεις για «κόκκινα» δάνεια, αυτές συχνά αναγνωρίζονται διαφορετικά στη φορολογία και στη λογιστική, δημιουργώντας επίσης αναβαλλόμενο φόρο.

2. Ο αναβαλλόμενος φόρος ως κεφάλαιο (DTC – Deferred Tax Credit)

Στην Ελλάδα υπάρχει μια ιδιαιτερότητα:

📌 Μετά την κρίση, μεγάλο μέρος των κεφαλαίων των τραπεζών αποτελείται από DTAs.
Για να γίνει αυτό αποδεκτό από τις εποπτικές αρχές, θεσπίστηκε ο μηχανισμός του DTC (Deferred Tax Credit).

Τι σημαίνει αυτό:

  • Αν μια τράπεζα δεν έχει μελλοντικά κέρδη ώστε να χρησιμοποιήσει τον αναβαλλόμενο φόρο,

  • το κράτος εγγυάται ότι θα «μετατραπεί» σε άμεση απαίτηση προς το Δημόσιο.

  • Δηλαδή το κράτος καλύπτει το ποσό, εκδίδοντας μετοχές ή άλλους τίτλους υπέρ του Δημοσίου.

Έτσι, ένα μεγάλο κομμάτι των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών βασίζεται σε αυτή την κρατική εγγύηση.

Γιατί είναι σημαντικός;

  • Αυξάνει την κεφαλαιακή επάρκεια χωρίς άμεση αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

  • Δείχνει ότι μέρος των εποπτικών κεφαλαίων δεν είναι «ρευστό» αλλά λογιστικός υπολογισμός.

  • Δημιουργεί εξάρτηση από την κρατική εγγύηση, μέσω του DTC.

Απλό παράδειγμα

Αν μια τράπεζα έχει ζημία 1 δισ. € και ο φορολογικός συντελεστής είναι 22%:

  • Αναβαλλόμενος φόρος = 1 δισ. × 22% = 220 εκατ. €

  • Αυτό εμφανίζεται ως περιουσιακό στοιχείο στον ισολογισμό.

Αν στο μέλλον δεν έχει κέρδη για να τον αξιοποιήσει, το ποσό μπορεί να καλυφθεί από το κράτος (DTC). 


Πώς επηρεάζει την αξία των τραπεζών;

Ο αναβαλλόμενος φόρος επηρεάζει την αξία των ελληνικών τραπεζών με διάφορους τρόπους – άλλους θετικούς, άλλους αρνητικούς. Είναι από τα πιο κρίσιμα θέματα για την αποτίμησή τους.

Παρακάτω σου τα συνοψίζω καθαρά και πρακτικά.

⭐ Πώς επηρεάζει την αξία των τραπεζών

1. Αυξάνει τα εποπτικά κεφάλαια – αλλά όχι απαραίτητα την «πραγματική» αξία

Οι τράπεζες εμφανίζουν αναβαλλόμενο φόρο (κυρίως DTC) ως κεφάλαιο.
Αυτό:

➕ Θετικό

  • Βελτιώνει τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας (CET1, Total Capital).

  • Μειώνει την ανάγκη για νέες αυξήσεις κεφαλαίου.

➖ Αρνητικό

  • Δεν είναι ενεργητικό που φέρνει χρήμα (όπως μετρητά ή δάνεια που αποδίδουν).

  • Άρα οι επενδυτές συχνά το «αφαιρούν» ή το αξιολογούν με έκπτωση στην αποτίμηση.

👉 Γι’ αυτό οι ελληνικές τράπεζες για χρόνια διαπραγματεύονταν κάτω από τη λογιστική τους αξία.

2. Αυξάνει την εξάρτηση από το κράτος

Τα DTC υποστηρίζονται από κρατική εγγύηση.
Αυτό σημαίνει:

  • Αν η τράπεζα δεν έχει κέρδη, το κράτος θα πρέπει να καλύψει το ποσό εκδίδοντας μετοχές.

  • Άρα ο επενδυτής βλέπει μελλοντικό κίνδυνο dilution (αραίωση μετοχών).

👎 Η πιθανότητα dilution μειώνει την ελκυστικότητα της μετοχής.

3. Περιορίζει την ποιότητα των κεφαλαίων

Οι εποπτικές αρχές (SSM / EKT) δίνουν χαμηλότερη «ποιότητα» σε DTAs σε σχέση με:

  • πραγματικά κέρδη,

  • ρευστά κεφάλαια,

  • αποθεματικά.

Αυτό σημαίνει ότι η τράπεζα μπορεί να έχει ονομαστικά υψηλό CET1, αλλά:

  • η ποιότητα κεφαλαίου είναι πιο αδύναμη,

  • άρα η μετοχή αποτιμάται συντηρητικά.

4. Μειώνει τις μελλοντικές φορολογικές υποχρεώσεις

Το μεγάλο θετικό για την αξία:

  • όσο οι τράπεζες έχουν μεγάλους DTAs,

  • πληρώνουν σχεδόν καθόλου ή πολύ λίγο φόρο για χρόνια.

Αυτό αυξάνει:

  • τα καθαρά κέρδη,

  • την κερδοφορία,

  • τα μερίσματα,

  • και τελικά την αξία της τράπεζας.

Άρα οι DTAs λειτουργούν σαν φορολογική “ασπίδα” για την κερδοφορία.

5. Μειώνει τον κίνδυνο νέων αυξήσεων κεφαλαίου

Αν δεν υπήρχαν DTAs/DTC:

  • πολλές ελληνικές τράπεζες θα χρειάζονταν μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου μετά την κρίση.

Εφόσον υπάρχει ο μηχανισμός:

  • ο κίνδυνος έκτακτης αύξησης μειώνεται,

  • κάτι που συνήθως ανεβάζει τη χρηματιστηριακή αξία.

📌 Συνολική επίδραση

✔ Θετικά για την αξία:

  • Λιγότεροι φόροι → περισσότερα κέρδη.

  • Βελτίωση κεφαλαιακής επάρκειας.

  • Μείωση ανάγκης για αυξήσεις κεφαλαίου.

✖ Αρνητικά για την αξία:

  • Η ποιότητα των κεφαλαίων θεωρείται χαμηλότερη.

  • Υψηλή εξάρτηση από το κράτος.

  • Κίνδυνος dilution στο μέλλον.

  • Οι επενδυτές συχνά προεξοφλούν ότι DTC ≠ “πραγματικό κεφάλαιο”.


Σύγκριση ελληνικών τραπεζών μεταξύ τους 

Υπάρχουν δημόσιες εκτιμήσεις που συγκρίνουν το ποσοστό των Deferred Tax Credit (DTC) στο κεφάλαιο (CET1 / total capital) των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών. Capital.gr+3Euro2day+3Banking News+3

📊 Εκτιμήσεις για DTC ως ποσοστό κεφαλαίου — γενικά στατιστικά

  • Σύμφωνα με αναφορά του 2024, τα DTC των συστημικών τραπεζών έφταναν ~ €12,2 δισ. — από ~ €15,4 δισ. το 2019. Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ+1

  • Αυτό αντιπροσώπευε κατά μέσο όρο ~ 48% του κεφαλαίου CET1 στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024. Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ+1

  • Σύμφωνα με άλλη πηγή η αναλογία DTC προς συνολικά κεφάλαια (total capital) βρίσκεται κάπου στο 41% (με δεδομένα Ιούνιος 2024). kepe.gr+1

  • Ωστόσο, υπάρχει και εκτίμηση που φτάνει έως 66% — δηλαδή, DTC ύψους ~ €14,7 δισ. επί κεφαλαίων ~ €22,2 δισ. Banking News

🏦 Κατά τράπεζα (όχι πάντα «καθαρά», αλλά με εκτιμήσεις)

Σύμφωνα με την ίδια πηγή που έδωσε το 66% ως συνολικό ποσοστό: Banking News

ΤράπεζαΕκτίμηση DTC / συνολικό κεφάλαιο
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος~ 3,9 δισ. € DTC / συνολικά 5,81 δισ. € ⇒ ≈ 67%
Alpha Bank~ 2,85 δισ. € DTC / 5,6 δισ. € κεφάλαια ⇒ ≈ 51%
Τράπεζα Πειραιώς~ 3,6 δισ. € DTC / 5,1 δισ. € κεφάλαια ⇒ ≈ 71%
Eurobank~ 4,36 δισ. € DTC / 5,75 δισ. € κεφάλαια ⇒ ≈ 76%

⚠️ Σημείωση: αυτές οι εκτιμήσεις — ειδικά το 66%/71%/76% — φαίνεται να είναι πιο «συντηρητικές» / ακραίες. Πιο πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι οι τράπεζες μειώνουν το ποσοστό DTC μέσω αποσβέσεων. Capital.gr+2Euro2day+2

📉 Τάση τα τελευταία χρόνια — μείωση του ποσοστού DTC

  • Το πρώτο εξάμηνο του 2025 — μετά από επιτάχυνση απόσβεσης DTC — τα DTC φαίνεται να αντιπροσωπεύουν ~ 46% του CET1 (έναντι ~ 49% τέλους 2024). Capital.gr

  • Οι τράπεζες σχεδιάζουν πλήρη «καθάρισμα» των DTC έως 2032–2034 (αντί 2041 που ήταν αρχικά). Euro2day+2Kathimerini+2

  • Οι εκτιμήσεις των τραπεζικών οίκων για το 2027: DTC / κεφάλαιο CET1 ~ 20%–30% (ανάλογα με τράπεζα). Insider+2eKathimerini+2

✅ Τι να κρατάς υπόψη — για ποιο λόγο οι «εκτιμήσεις» έχουν μεγάλες διακυμάνσεις

  • Ορισμένες πηγές χρησιμοποιούν τα εποπτικά κεφάλαια (CET1), άλλες τα συνολικά κεφάλαια (total capital) — δεν είναι πάντα συγκρίσιμα.

  • Οι τιμές αλλάζουν γρήγορα, γιατί οι τράπεζες αποσβένουν τα DTC ενεργά (με κέρδη, διανομή μερισμάτων, buy-backs).

  • Τα DTC «εκτίθενται» σε κανονιστικές/εποπτικές αξιολογήσεις — οι οίκοι (π.χ. Fitch Ratings, DBRS Morningstar) πιέζουν για μείωση, κάτι που αλλάζει την αποτίμηση. Banking News+1


Εξέλιξη του DTC/κεφαλαίου στις τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες

Πίνακα με τις τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Eurobank, Εθνική, Alpha, Πειραιώς), με 3 διαφορετικά έτη (π.χ. 2022, 2024, 2025) — ώστε να φαίνεται η εξέλιξη του DTC/κεφαλαίου.

Προσοχή: δεν βρέθηκαν δημόσιες, αξιόπιστες και συγκριτικές «καθαρές» σειρές δεδομένων για κάθε μια από τις 4 μεγάλες ελληνικές τράπεζες και για κάθε ένα έτος 2022 / 2024 / 2025 που να δείχνουν με ακρίβεια το ποσοστό του κεφαλαίου που είναι DTC. Τα στοιχεία που κυκλοφορούν είναι συνήθως για τον «μέσο όρο όλων των συστημικών τραπεζών» ή αφορούν μεμονωμένες τράπεζες και χρονιές.

Παρόλα αυτά, μπορώ να παρουσιάσω έναν πινάκα με τα δεδομένα που βρήκα — μαζί με τις προειδοποιήσεις για κάθε κελί, ώστε να έχεις σαφή εικόνα του τι γνωρίζουμε — και τι δεν γνωρίζουμε.

📋 Πίνακας – Εκτίμηση DTC / κεφαλαίου (ή μερίδιο DTC στο κεφάλαιο) — ελληνικές τράπεζες

Τράπεζα 2022 2024 2025 (ή πιο πρόσφατα) Σχόλια / Παρατηρήσεις
Eurobank — «χαμηλότερο μερίδιο DTC» από το μέσο όρο του κλάδου (ο μέσος όρος 2023 ήταν ~ 58%) (axiavg.com) Σύμφωνα με την ενοποιημένη οικονομική έκθεση Ιουνίου 2025, τα DTC προς κράτος μειώθηκαν σε € 2.832 εκ. (regulatory) (eurobankholdings.gr) Δεν βρήκα δημόσια ποσοστό DTC / CET1 για 2022· τα στοιχεία για 2024-2025 δείχνουν προσπάθεια ταχύτερης απόσβεσης του DTC. (Hellenic Bank Association)
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (NBG) — Το συνολικό ποσό DTC για τις συστημικές τράπεζες ~ €12,2 δισ. / CET1 (μέσος όρος) έως Σεπ 2024 → ~48% του CET1 (Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ) — Δεν βρήκα πρόσφατη, αξιόπιστη δημόσια ανάλυση που να δίνει DTC-specific για NBG το 2025. Οι αναφορές είναι σε επίπεδο συνολικού κλάδου.
Alpha Bank — Συμπεριλαμβάνεται στους «4 συστημικούς» με μερίδιο DTC στον κλάδο που — στην ανάλυση 2023 — εκτιμάται ~ 58% (axiavg.com) — Δεν βρήκα τεκμηριωμένο, δημόσια διαθέσιμο ποσοστό DTC / CET1 για 2025· αναφέρεται ότι η αναλογία DTC μειώνεται γενικά για τον κλάδο. (eKathimerini)
Τράπεζα Πειραιώς — Ανήκε στους συστημικούς banks με DTC — μαζί με τις υπόλοιπες — συνεισφέροντας στα ~ €12,2 δισ. δανείων DTC (όπως παραπάνω) (Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ) — Δεν βρήκα δημοσιευμένα στοιχεία που να δίνουν ξεκάθαρο ποσοστό 2025. Η τάση είναι γενική μείωση του DTC ως προς κεφάλαιο. (Radar.gr)

Συνολικός κλάδος (μέσος όρος όλων των συστημικών τραπεζών)

  • Τέλος 2023: DTC ~ 58% του ρυθμιστικού κεφαλαίου (regulatory capital) (axiavg.com)

  • Δεκέμβριος 2024: DTC ~ 38.6% των συνολικών own funds (prudential own funds) (Bank of Greece)

  • Πρόθεση απομάκρυνσης / amortisation: στόχος για μερίδιο DTC 20-30% έως το 2027, και πλήρη “καθάρισμα” έως 2032-2034. (Fitch Ratings)

⚠️ Γιατί δεν υπάρχει «καθαρός» συγκριτικός πίνακας ποσοστών ανά τράπεζα με 3 έτη

  • Οι δημοσιευμένες αναλύσεις συχνά συγκεντρώνουν όλες τις συστημικές τράπεζες μαζί — δεν δίνουν πάντα κατά-τράπεζα αναλογία DTC/κεφαλαίου.

  • Όσες φορές υπάρχει αναφορά per-bank, είτε δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, είτε αφορά διαφορετικές μεθόδους (DTC ως % CET1, ή DTC ως € ποσό, ή ως % regulatory capital, κ.λπ.).

  • Οι τράπεζες αποσβένουν (amortize) DTC με διαφορετικούς ρυθμούς και σε διαφορετικές χρονιές — άρα δεν υπάρχει σταθερό “σειριακό” πλαίσιο.

  • Τα πιο πρόσφατα δεδομένα (2025) είναι συνήθως δημόσιες ανακοινώσεις ή εκθέσεις — αλλά δεν όλα περιλαμβάνουν ποσοστά DTC επί κεφαλαίου.

✅ Τι μπορούμε να συμπεράνουμε — τάσεις

  • Ο μέσος όρος του κλάδου δείχνει σημαντική μείωση του μεριδίου DTC από ~ 58% το 2023 σε ~ 38-40% στα τέλη 2024. (axiavg.com)

  • Οι τράπεζες (τουλάχιστον ορισμένες — όπως η Eurobank) έχουν ξεκινήσει ενεργή απομείωση των DTC ήδη από το 2024–2025. (eurobankholdings.gr)

  • Η τάση είναι προς “καθαρότερο” κεφάλαιο — δηλ. με μικρότερο μερίδιο DTC — κάτι που εκτιμάται θετικά από οίκους αξιολόγησης και επενδυτές. (S&P Global)

🔎 Τι λείπει — και τι χρειάζεται για πιο σοβαρό πίνακα

Για να φτιάξουμε έναν πραγματικά συγκριτικό και αξιόπιστο πίνακα χρειάζονται:

  1. Ενοποιημένα, κατά-τράπεζα στοιχεία για DTC (ποσό σε €) και για κεφάλαια (CET1, Total Capital) — ίδια μέθοδος υπολογισμού.

  2. Τον ίδιο ορισμό κάθε χρόνο (π.χ. regulatory capital, prudential own funds, CET1 κ.λπ.).

  3. Τα ίδια χρονικά σημεία λογισμού (π.χ. 31/12 κάθε έτους).

  4. Να συμπεριλαμβάνεται ξεκάθαρη αναφορά αν τα DTC είναι “αναγνωρισμένα – εγκεκριμένα” ή “προς απομείωση / amortisation”.

Δυστυχώς, τα τέσσερα παραπάνω δεν υπάρχουν (τουλάχιστον δημόσια) για όλες τις τράπεζες και για όλες τις χρονιές.

Πηγή: chatgpt.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου