19 Φεβρουαρίου 2022

NYT: Η βουβωνική πανώλη, σταθμός στα εργασιακά

M. T. Anderson / 
The New York Times

Επειτα από μια τρομακτική πανδημία, πολλοί επιζώντες διακατέχονται από μιαν αίσθηση ματαιότητας για τη δουλειά τους και για το χάσμα ανάμεσα στους εαυτούς τους και στους πλούσιους. Κάποιοι νιώθουν ότι τους αξίζει μια καλύτερη ζωή και παραιτούνται μαζικά. Αυτό συνέβη στην Ευρώπη μετά την επιδημία βουβωνικής πανώλης, τον 14ο αιώνα.

Οσο σαρωτικός ήταν ο απολογισμός της επιδημίας που σάρωσε την Ευρασία ανάμεσα στο 1347 και το 1351, άλλο τόσο δραματικές ήταν οι εργασιακές διαμάχες που ακολούθησαν. Εντέλει, ξέσπασαν βίαιες εξεγέρσεις. Με δεδομένο το πού βρισκόμαστε σήμερα, ίσως αξίζει να μελετήσουμε την αλληλουχία γεγονότων που οδήγησαν από την πανδημία στις αιματηρές εξεγέρσεις.

Το πρώτο που είχαν ανάγκη οι εργαζόμενοι μετά την πανδημία της πανώλης ήταν καλύτερες αμοιβές για να αντεπεξέλθουν στον πληθωρισμό που κάλπαζε. Οταν οι ευγενείς και οι γαιοκτήμονες δεν υποχωρούσαν, αυτοί άφηναν τα αλέτρια και έψαχναν καλύτερες συνθήκες αλλού.

Τελικά, στην Ευρώπη η πίεση έγινε υπερβολική κατά το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Πλήθη εργατών έκαιγαν τα αρχεία που τους έδεναν με συγκεκριμένους εργοδότες. Στις μεγάλες εξεγέρσεις του Μεσαίωνα δεν έλαβαν μέρος μόνον εργάτες της γης αλλά και τεχνίτες, χτίστες, μικροέμποροι, ακόμη και κληρικοί.

Σήμερα, η Αριστερά και η Δεξιά περιγράφουν με διαφορετικούς όρους το χάσμα ανάμεσα στους πολλούς και στις κορυφές του πλούτου. Αλλά όλοι έχουμε βαθύτατη συναίσθηση αυτού του χάσματος. Την ίδια ώρα, οι ελίτ μας προτιμούν να συγκεντρώνουν όλο και περισσότερα πλούτη, αντί να σκεφτούν μακροπρόθεσμα.


Μαύρη πανώλη
Από τη Βικιπαίδεια

Με τον όρο µαύρη πανώλη ή µαύρος θάνατος αναφέρεται η πανδημία των ετών 1348 - 1353, η οποία θεωρείται και η πλέον πιο καταστροφική στην καταγεγραμμένη παγκόσμια ιστορία. Ο συνολικός ανθρώπινος απολογισμός της, υπολογίζεται σε 100 έως 200 εκατομμύρια νεκρούς στην Ευρώπη, στην Ασία και στη βόρεια Αφρική. Μάλιστα εκτιμάται ότι μείωσε τότε τον παγκόσμιο πληθυσμό από 450 εκατομμύρια σε 350 - 375 εκατομμύρια.

Οι πρώτες επίσημες καταγραφές της πανδημίας ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1347, όταν γενοβέζικα εμπορικά πλοία από το λιμάνι της Θεοδοσίας στην Μαύρη Θάλασσα, που προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μετέφεραν στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης. Η ασθένεια αυτή είχε δύο μορφές: τη βουβωνική (ή σηψαιμική) και την πνευμονική. Μεταδιδόταν ακαριαία και βοηθούμενη από τις κακές συνθήκες υγιεινής, την έλλειψη ιατρικών γνώσεων της εποχής και τις επακόλουθες δεισιδαιμονικές προλήψεις, στις αρχές του 1348 είχε ήδη διαδοθεί από την Ιταλία, σε όλη την κεντρική Γαλλία, μέχρι τον χειμώνα του ιδίου έτους στην νότια Αγγλία και στη συνέχεια στις Κάτω Χώρες. Συνέπεια της επιδημίας ήταν να χαθεί σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Η επιδημία ξαναχτύπησε και στα επόμενα χρόνια του 14ου αιώνα, με μικρά χρονικά διαλείμματα, αναιρώντας έτσι ολοκληρωτικά την δημογραφική αύξηση που είχε σημειωθεί στα μέσα του 13ου αιώνα και ο παγκόσμιος πληθυσμός επανήλθε στα επίπεδα πριν το 1347 μόλις τον 17ο αιώνα.

Πηγές: kathimerini.gr , el.wikipedia.org
Φωτογραφίες: Μνημείο στο κέντρο της Βιέννης για τα θύματα της πανώλης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου