Επάνω αριστερά: «Στην παραλία», πίνακας του Γουίλιαμ Μέριτ, 1892
(...) Κάποια στιγμή στη Βόρεια Ευρώπη προέκυψε το ενδιαφέρον για το περπάτημα και την πεζοπορία κατά μήκος των ακτών. Στη Νότια Ευρώπη, όμως, κατά μήκος των παραλιών της Μεσογείου, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι λαοί των ακτών ανέκαθεν είχαν σχέση με τη θάλασσα αλλά ήταν επαγγελματική και σίγουρα δεν έβλεπαν τη θάλασσα ως χόμπι ή απόλαυση, αν και δεν περιφρονούσαν το μπάνιο στα νερά της. «Η ανακάλυψη της θάλασσας είναι σε μεγάλο βαθμό μια ιστορία που αφορά τις εύπορες τάξεις του Βορρά και εκδηλώνεται μέσα από την αποκάλυψη της Φύσης ως ένα χώρο στον οποίο μπορεί κάποιος να βιώσει το σώμα του», σημειώνει ο ιταλός συγγραφέας και ακαδημαϊκός, Μάρκο Μπελπολίτι, καθηγητής Κριτικής της Λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Μπέργκαμο.
(...) Κάποια στιγμή στη Βόρεια Ευρώπη προέκυψε το ενδιαφέρον για το περπάτημα και την πεζοπορία κατά μήκος των ακτών. Στη Νότια Ευρώπη, όμως, κατά μήκος των παραλιών της Μεσογείου, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι λαοί των ακτών ανέκαθεν είχαν σχέση με τη θάλασσα αλλά ήταν επαγγελματική και σίγουρα δεν έβλεπαν τη θάλασσα ως χόμπι ή απόλαυση, αν και δεν περιφρονούσαν το μπάνιο στα νερά της. «Η ανακάλυψη της θάλασσας είναι σε μεγάλο βαθμό μια ιστορία που αφορά τις εύπορες τάξεις του Βορρά και εκδηλώνεται μέσα από την αποκάλυψη της Φύσης ως ένα χώρο στον οποίο μπορεί κάποιος να βιώσει το σώμα του», σημειώνει ο ιταλός συγγραφέας και ακαδημαϊκός, Μάρκο Μπελπολίτι, καθηγητής Κριτικής της Λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Μπέργκαμο.
Το 1750 άρχισαν να καθιερώνονται οι καταλύσεις σε θαλάσσια λουτρά ως μέσο καταπολέμησης της μελαγχολίας (του μποντλερικού «spleen»), ως μέσο κατευνασμού των νέων ανησυχιών που απασχολούσαν τις άρχουσες τάξεις κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα. «Το spleen, ενθαρρύνοντας τα ταξίδια ως θεραπεία, αυξάνει την κινητικότητα των ατόμων, η οποία συνοδεύεται από αύξηση της κυκλοφορίας των αγαθών. Επιπλέον, η ωχρότητα και η λεπτότητα των σωμάτων, που τόσο εκτιμούνταν στο παρελθόν, προκαλούν τώρα φόβο. Οι εύπορες τάξεις πείθουν τους εαυτούς τους ότι δεν έχουν το ίδιο σθένος που έχουν οι εργατικές τάξεις χάρη στη σκληρότητα της δουλειάς τους. Η υψηλή κοινωνία της εποχής αρχίζει να φοβάται τις δικές της τεχνητές επιθυμίες, τη νωθρότητα και τις αυξανόμενες νευρώσεις. Η προοδευτική επιτυχία της θάλασσας πηγάζει επίσης από ένα περίεργο παράδοξο: “Η θάλασσα καθίσταται σωτήρια, τροφοδοτεί την ελπίδα γιατί εμπνέει φόβο”», αναφέρει ο ιταλός συγγραφέας.
Γαλλίδες ποζάρουν με την τελευταία λέξη της μόδας στα μαγιό, γύρω στο 1925
Η θάλασσα έπρεπε να είναι κρύα, αλμυρή και ταραγμένη ενώ όσον αφορά την έκθεση του σώματος, ειδικά των γυναικών, καθώς η σεμνότητα δεν μπορούσε να παραβιαστεί, άρχισαν να φοριούνται φαρδιά μαγιό. Αυτό, όμως, αφορούσε μόνον τους ευγενείς, για τα μπάνια του λαού υπήρχαν άλλοι κανόνες. Στη Μεσόγειο, για παράδειγμα, μπάνιο στη θάλασσα έκαναν μόνον οι άνδρες, κολυμπώντας, κατά βάση, γυμνοί. (...)
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Περιήγησης όσοι πηγαίνουν νότια ανακαλύπτουν τη δύναμη της απεραντοσύνης και ταυτόχρονα το πάθος για τη θάλασσα. Αυτή είναι η έλευση του τουρίστα, που δεν αντιλαμβάνεται πλέον τον δεσμό του ανθρώπου με τον μακρόκοσμο: η φύση έχει μετατραπεί σε θέαμα. Το καλοκαίρι του 1789, ενώ ο Λουδοβίκος 16ος καλείται να αντιμετωπίσει την επανάσταση στο Παρίσι, ο βασιλιάς της Αγγλίας και η οικογένειά του απολαμβάνουν την εγγύτητα στη θάλασσας, μας πληροφορεί ο Μπελπολίτι. (...)
Το Μπράιτον, η εποχική πρωτεύουσα του βασιλείου, εμφανίζεται εντελώς κατάμεστο από αριστοκρατία. Οπως και στο μυθιστόρημα, η αστική τάξη, τουλάχιστον στην Αγγλία, βγαίνει στη θάλασσα, ακολουθώντας εκείνους που προηγήθηκαν. Ηταν η αυλή και οι ευγενείς που επέβαλαν τη νέα μόδα. Το 1841 ο σιδηρόδρομος μεταφέρει μαζικά ανθρώπους στο Μπράιτον και αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές», σημειώνει ο ιταλός συγγραφέας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου