Είναι δυνατόν μια βαθιά οικονομική κρίση, σαν αυτή που βιώνουμε τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης, να είναι "αναγκαία"; ενδεχομένως και "επιθυμητή";
Τους λόγους για τους οποίους "χρειαζόμαστε" την κρίση, ως μέρος ενός κύκλου, και τους τρόπους που θα βοηθήσουν για την έξοδο από αυτή, παρουσιάζει σε ανάλυσή του ο Steen Jakobsen, Chief Economist της Saxo Bank.
Αφού αναφέρει τους λόγους που οδήγησαν στην τρέχουσα κρίση γενικότερα, εκτιμά ότι η κρίση πλησιάζει σε τέτοιο σημείο που θα πυροδοτήσει την ανάληψη αποφάσεων για πραγματική αλλαγή. Τότε αναδεικνύονται όλες μας οι δυνατότητες, γινόμαστε τολμηροί, αποφασιστικοί και παίρνουμε μεγάλα ρίσκα, αναφέρει.
Τονίζει ότι η Ευρώπη και ειδικότερα οι χώρες του Νότου, χρειάζεται αλλαγή στον τρόπο σκέψης, προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι δυνατότητες που δίνονται μέσα από την κρίση και η αξιοποίηση αυτών. Μην φοβάστε την κρίση, αξιοποιήστε τις δυνατότητές της, καταλήγει.
Μεγάλο μέρος από την ενδιαφέρουσα ανάλυση του Steen Jakobsen, που δημοσιεύεται σήμερα στο capital.gr , στη συνέχεια:
Ο ανθρώπινος νους δεν αποδέχεται εύκολα τις αλλαγές. Είμαστε προγραμματισμένοι να αναζητούμε την ασφάλεια, να σκεφτόμαστε συμβατικά και «μέσα στο κουτί» και να αποφεύγουμε τις αντιπαραθέσεις – να αποφεύγουμε δηλαδή οποιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο – όχι μόνο σε ατομικό. Αυτή η νοοτροπία είναι που μας εμποδίζει να υιοθετήσουμε μια νέα, τολμηρή πορεία δράσης, ακόμα και όταν είναι σαφές ότι τα πράγματα δεν πήγαν καλά.
Τελικά όμως, οι αρνητικές συνέπειες από τη μη αλλαγή κατεύθυνσης είναι τόσο μεγάλες, ώστε πλέον δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να ακολουθήσουμε μία νέα κατεύθυνση. Αυτό συμβαίνει όταν έχουμε φθάσει σε μια πραγματική «κρίση».
Παρακολουθώντας την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, φαίνεται ότι πλησιάζουμε γρήγορα αυτό το σημείο κρίσης, όπου το υπάρχον status quo, που είναι πλέον ανυπόφορο, θα απορριφθεί και θα δοθεί μια νέα εντολή για αλλαγή.
Η ειρωνεία είναι ότι όταν το σημείο αυτό της κρίσης μας ωθήσει στην ανάληψη νέας δράσης, ξαφνικά αναδεικνύονται όλες μας οι δυνατότητες, γινόμαστε πιο αποδοτικοί και καινοτόμοι, ενώ εργαζόμαστε σκληρότερα, αφού η εντολή για δράση απομακρύνει όλες τις ανεπάρκειες των μεθόδων που εφαρμόζαμε πριν. Σε ένα τέτοιο σημείο κρίσης, γινόμαστε τολμηροί, αποφασιστικοί και παίρνουμε μεγάλα ρίσκα, κάτι που είναι τελείως αντίθετο με αυτό που παρατηρείται μετά από μια μακρά περίοδο ανάπτυξης, δημιουργίας πλούτου και προσωπικής επιτυχίας – δηλαδή, η ανικανότητα να παίρνουμε ρίσκα ή να λαμβάνουμε αποφάσεις.
Αυτές οι βασικές αρχές ισχύουν για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπου οι δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στη σημερινή κρίση αναπόφευκτα πυροδοτούν εντολή για αλλαγή. Η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, τρεις χώρες, που ανήκουν στο λεγόμενο “Club Med”, είναι «νέες» δημοκρατίες, έχοντας «γεννηθεί» μεταξύ των ετών 1973 και 1975, αμέσως μετά από δικτατορίες. Σήμερα, οι χώρες αυτές βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο μεταξύ εφηβείας και ενηλικίωσης – μία μετάβαση που απαιτεί μία νέα αίσθηση ευθύνης.
Τα πράγματα πήγαιναν καλά -σχεδόν υπερβολικά καλά- από το 1999 και έπειτα, όταν η υιοθέτηση του ευρώ τροφοδότησε ένα μεγάλο μέρος αυτής της ανάπτυξης, ενώ αντίθετα από το 2008 επιτείνει τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης. Οι χώρες του “Club Med” στηρίζονταν στα χαμηλά επιτόκια των γερμανικών ομολόγων και στην ενιαία νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που ήταν ακατάλληλη για όλα τα μέλη της Ευρωζώνης. Αυτό είχε ως τεχνικό αποτέλεσμα οι σπάταλες κυβερνήσεις να αντλούν κεφάλαια με χαμηλό κόστος χρηματοδότησης. Κατά τα πρώτα στάδια αυτής της ύφεσης, η κυβέρνηση είχε το περιθώριο να δημιουργεί κίνητρα, αφού η δημοσιονομική της θέση φαινόταν σχετικά υγιής και το κόστος χρηματοδότησης ήταν χαμηλό.
Σήμερα, καθώς ξεκινάει η 5η χρονιά της παγκόσμιας κρίσης, οι κυβερνήσεις των χωρών του “Club Med” (αλλά και πολλές άλλες) δεν μπορούν να συνεχίσουν τα δημοσιονομικά κίνητρα, λόγω της σπατάλης των τελευταίων ετών. Η εξάρτηση από τον κρατικό και δημόσιο τομέα θα χρειαστεί να υποχωρήσει, και αντ’ αυτού να υπάρχει μεγαλύτερη εξάρτηση από τη «μικρο-οικονομία» που θα τροφοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα - και κυρίως από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Οι χώρες με μεγάλο ιστορικό ανάπτυξης και προόδου έχουν στηριχθεί στις ΜΜΕ και την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση. Εφόσον λυθεί αυτό, θα έχουν γίνει δύο βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η ισορροπία μεταξύ της μείωσης των δανείων/επιδοτήσεων και της μικρότερης παρέμβασης της κυβέρνησης αποτελεί αυτό που πραγματικά χρειάζονται οι χώρες του “Club Med” για να αλλάξουν.
Επιπλέον, σε μία οικονομική κρίση, η ανάκαμψη ακολουθεί το σχήμα “V”, όπου η ανάπτυξη αρχικά μειώνεται κατακόρυφα και όλα ξεκινούν από την αρχή. Έπειτα όμως η ανάπτυξη γίνεται ακόμα πιο δυναμική, καθώς η οικονομία είναι πιο ισορροπημένη.
Το φαινόμενο ενός νέου ξεκινήματος είναι σταθερό σε όλους τους κύκλους της ιστορίας και η προσέγγιση δοκιμής-λάθους εξακολουθεί να αποτελεί το κλειδί για να προχωρήσει κανείς μπροστά. Όλα αποτελούν μέρος ενός κύκλου – ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο ένα κράτος αντιδρά σε αυτές τις εναλλαγές θα καθορίσει το δρόμο της ανάπτυξης.
Στην αρχή, καμία κυβέρνηση δεν αποδέχεται ότι υπάρχει κρίση - υπάρχει «άρνηση» - οι κυβερνήσεις θα ισχυριστούν ότι είναι προσωρινή και ότι οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες, ενώ ακολουθούν επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, δημιουργώντας ελλείμματα (όπως έκανε η Ευρώπη από το 2008 ως το 2010).
Μετά από ένα-δυο χρόνια ακολουθεί μια σχετική σταθεροποίηση. Η κρίση όμως εξακολουθεί να υπάρχει, καθώς οι υφιστάμενες συνθήκες δεν έχουν αλλάξει πραγματικά. Οι ψηφοφόροι είναι θυμωμένοι με τη συνεχιζόμενη δοκιμασία που υφίστανται και ψηφίζουν την «αντιπολίτευση», αντιδρώντας ανακλαστικά στην κρίση. Αυτά τα φαινόμενα χαρακτήρισαν τη φάση «διαμαρτυρίας» στην Ευρώπη το 2011-2012.
Αυτό που χρειάζεται πραγματικά η Ευρώπη για να εξέλθει της κρίσης είναι μια αληθινή εντολή για αλλαγή. Ωστόσο, όπως έχουμε μάθει από την ιστορία, οι πολιτικοί θα συνεχίσουν να κινούνται μεταξύ άρνησης και διαμαρτυρίας, σε έναν ατέρμονο κύκλο έως ότου η κρίση διογκωθεί αρκετά ώστε να επιτρέψει την εντολή αλλαγής.
Η αλλαγή τρόπου σκέψης αποτελεί τουλάχιστον τη μισή προσπάθεια που χρειάζεται να καταβληθεί για μια έξοδο από την κρίση. Όταν η πλειοψηφία ξεπεράσει τα «εμπόδια του μυαλού» και παραδεχθεί ότι χρειάζεται πραγματική αλλαγή, τότε η λήξη της κρίσης γίνεται μια σχετικά εύκολη άσκηση– ίσως ακόμα και αναζωογονητική.
Και για να γίνει αυτό πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να δούμε ποιες βραχυπρόθεσμες θυσίες είναι απαραίτητες για να δοθεί αυτή η εντολή αλλαγής στους νέους ηγέτες και να προχωρήσουμε μπροστά.
Είστε έτοιμοι για την αλλαγή; Τότε μην φοβάστε την κρίση – αξιοποιήστε τις δυνατότητές της.
___________________
Πηγή : www.capital.gr
Τους λόγους για τους οποίους "χρειαζόμαστε" την κρίση, ως μέρος ενός κύκλου, και τους τρόπους που θα βοηθήσουν για την έξοδο από αυτή, παρουσιάζει σε ανάλυσή του ο Steen Jakobsen, Chief Economist της Saxo Bank.
Αφού αναφέρει τους λόγους που οδήγησαν στην τρέχουσα κρίση γενικότερα, εκτιμά ότι η κρίση πλησιάζει σε τέτοιο σημείο που θα πυροδοτήσει την ανάληψη αποφάσεων για πραγματική αλλαγή. Τότε αναδεικνύονται όλες μας οι δυνατότητες, γινόμαστε τολμηροί, αποφασιστικοί και παίρνουμε μεγάλα ρίσκα, αναφέρει.
Τονίζει ότι η Ευρώπη και ειδικότερα οι χώρες του Νότου, χρειάζεται αλλαγή στον τρόπο σκέψης, προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι δυνατότητες που δίνονται μέσα από την κρίση και η αξιοποίηση αυτών. Μην φοβάστε την κρίση, αξιοποιήστε τις δυνατότητές της, καταλήγει.
Μεγάλο μέρος από την ενδιαφέρουσα ανάλυση του Steen Jakobsen, που δημοσιεύεται σήμερα στο capital.gr , στη συνέχεια:
Ο ανθρώπινος νους δεν αποδέχεται εύκολα τις αλλαγές. Είμαστε προγραμματισμένοι να αναζητούμε την ασφάλεια, να σκεφτόμαστε συμβατικά και «μέσα στο κουτί» και να αποφεύγουμε τις αντιπαραθέσεις – να αποφεύγουμε δηλαδή οποιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο – όχι μόνο σε ατομικό. Αυτή η νοοτροπία είναι που μας εμποδίζει να υιοθετήσουμε μια νέα, τολμηρή πορεία δράσης, ακόμα και όταν είναι σαφές ότι τα πράγματα δεν πήγαν καλά.
Τελικά όμως, οι αρνητικές συνέπειες από τη μη αλλαγή κατεύθυνσης είναι τόσο μεγάλες, ώστε πλέον δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να ακολουθήσουμε μία νέα κατεύθυνση. Αυτό συμβαίνει όταν έχουμε φθάσει σε μια πραγματική «κρίση».
Παρακολουθώντας την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, φαίνεται ότι πλησιάζουμε γρήγορα αυτό το σημείο κρίσης, όπου το υπάρχον status quo, που είναι πλέον ανυπόφορο, θα απορριφθεί και θα δοθεί μια νέα εντολή για αλλαγή.
Η ειρωνεία είναι ότι όταν το σημείο αυτό της κρίσης μας ωθήσει στην ανάληψη νέας δράσης, ξαφνικά αναδεικνύονται όλες μας οι δυνατότητες, γινόμαστε πιο αποδοτικοί και καινοτόμοι, ενώ εργαζόμαστε σκληρότερα, αφού η εντολή για δράση απομακρύνει όλες τις ανεπάρκειες των μεθόδων που εφαρμόζαμε πριν. Σε ένα τέτοιο σημείο κρίσης, γινόμαστε τολμηροί, αποφασιστικοί και παίρνουμε μεγάλα ρίσκα, κάτι που είναι τελείως αντίθετο με αυτό που παρατηρείται μετά από μια μακρά περίοδο ανάπτυξης, δημιουργίας πλούτου και προσωπικής επιτυχίας – δηλαδή, η ανικανότητα να παίρνουμε ρίσκα ή να λαμβάνουμε αποφάσεις.
Αυτές οι βασικές αρχές ισχύουν για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπου οι δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στη σημερινή κρίση αναπόφευκτα πυροδοτούν εντολή για αλλαγή. Η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, τρεις χώρες, που ανήκουν στο λεγόμενο “Club Med”, είναι «νέες» δημοκρατίες, έχοντας «γεννηθεί» μεταξύ των ετών 1973 και 1975, αμέσως μετά από δικτατορίες. Σήμερα, οι χώρες αυτές βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο μεταξύ εφηβείας και ενηλικίωσης – μία μετάβαση που απαιτεί μία νέα αίσθηση ευθύνης.
Τα πράγματα πήγαιναν καλά -σχεδόν υπερβολικά καλά- από το 1999 και έπειτα, όταν η υιοθέτηση του ευρώ τροφοδότησε ένα μεγάλο μέρος αυτής της ανάπτυξης, ενώ αντίθετα από το 2008 επιτείνει τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης. Οι χώρες του “Club Med” στηρίζονταν στα χαμηλά επιτόκια των γερμανικών ομολόγων και στην ενιαία νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που ήταν ακατάλληλη για όλα τα μέλη της Ευρωζώνης. Αυτό είχε ως τεχνικό αποτέλεσμα οι σπάταλες κυβερνήσεις να αντλούν κεφάλαια με χαμηλό κόστος χρηματοδότησης. Κατά τα πρώτα στάδια αυτής της ύφεσης, η κυβέρνηση είχε το περιθώριο να δημιουργεί κίνητρα, αφού η δημοσιονομική της θέση φαινόταν σχετικά υγιής και το κόστος χρηματοδότησης ήταν χαμηλό.
Σήμερα, καθώς ξεκινάει η 5η χρονιά της παγκόσμιας κρίσης, οι κυβερνήσεις των χωρών του “Club Med” (αλλά και πολλές άλλες) δεν μπορούν να συνεχίσουν τα δημοσιονομικά κίνητρα, λόγω της σπατάλης των τελευταίων ετών. Η εξάρτηση από τον κρατικό και δημόσιο τομέα θα χρειαστεί να υποχωρήσει, και αντ’ αυτού να υπάρχει μεγαλύτερη εξάρτηση από τη «μικρο-οικονομία» που θα τροφοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα - και κυρίως από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Οι χώρες με μεγάλο ιστορικό ανάπτυξης και προόδου έχουν στηριχθεί στις ΜΜΕ και την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση. Εφόσον λυθεί αυτό, θα έχουν γίνει δύο βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η ισορροπία μεταξύ της μείωσης των δανείων/επιδοτήσεων και της μικρότερης παρέμβασης της κυβέρνησης αποτελεί αυτό που πραγματικά χρειάζονται οι χώρες του “Club Med” για να αλλάξουν.
Επιπλέον, σε μία οικονομική κρίση, η ανάκαμψη ακολουθεί το σχήμα “V”, όπου η ανάπτυξη αρχικά μειώνεται κατακόρυφα και όλα ξεκινούν από την αρχή. Έπειτα όμως η ανάπτυξη γίνεται ακόμα πιο δυναμική, καθώς η οικονομία είναι πιο ισορροπημένη.
Το φαινόμενο ενός νέου ξεκινήματος είναι σταθερό σε όλους τους κύκλους της ιστορίας και η προσέγγιση δοκιμής-λάθους εξακολουθεί να αποτελεί το κλειδί για να προχωρήσει κανείς μπροστά. Όλα αποτελούν μέρος ενός κύκλου – ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο ένα κράτος αντιδρά σε αυτές τις εναλλαγές θα καθορίσει το δρόμο της ανάπτυξης.
Στην αρχή, καμία κυβέρνηση δεν αποδέχεται ότι υπάρχει κρίση - υπάρχει «άρνηση» - οι κυβερνήσεις θα ισχυριστούν ότι είναι προσωρινή και ότι οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες, ενώ ακολουθούν επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, δημιουργώντας ελλείμματα (όπως έκανε η Ευρώπη από το 2008 ως το 2010).
Μετά από ένα-δυο χρόνια ακολουθεί μια σχετική σταθεροποίηση. Η κρίση όμως εξακολουθεί να υπάρχει, καθώς οι υφιστάμενες συνθήκες δεν έχουν αλλάξει πραγματικά. Οι ψηφοφόροι είναι θυμωμένοι με τη συνεχιζόμενη δοκιμασία που υφίστανται και ψηφίζουν την «αντιπολίτευση», αντιδρώντας ανακλαστικά στην κρίση. Αυτά τα φαινόμενα χαρακτήρισαν τη φάση «διαμαρτυρίας» στην Ευρώπη το 2011-2012.
Αυτό που χρειάζεται πραγματικά η Ευρώπη για να εξέλθει της κρίσης είναι μια αληθινή εντολή για αλλαγή. Ωστόσο, όπως έχουμε μάθει από την ιστορία, οι πολιτικοί θα συνεχίσουν να κινούνται μεταξύ άρνησης και διαμαρτυρίας, σε έναν ατέρμονο κύκλο έως ότου η κρίση διογκωθεί αρκετά ώστε να επιτρέψει την εντολή αλλαγής.
Η αλλαγή τρόπου σκέψης αποτελεί τουλάχιστον τη μισή προσπάθεια που χρειάζεται να καταβληθεί για μια έξοδο από την κρίση. Όταν η πλειοψηφία ξεπεράσει τα «εμπόδια του μυαλού» και παραδεχθεί ότι χρειάζεται πραγματική αλλαγή, τότε η λήξη της κρίσης γίνεται μια σχετικά εύκολη άσκηση– ίσως ακόμα και αναζωογονητική.
Και για να γίνει αυτό πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να δούμε ποιες βραχυπρόθεσμες θυσίες είναι απαραίτητες για να δοθεί αυτή η εντολή αλλαγής στους νέους ηγέτες και να προχωρήσουμε μπροστά.
Είστε έτοιμοι για την αλλαγή; Τότε μην φοβάστε την κρίση – αξιοποιήστε τις δυνατότητές της.
___________________
Πηγή : www.capital.gr
Ολόκληρο το άρθρο στο: http://www.capital.gr/News.asp?id=1670948
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου