Την περασμένη Τετάρτη, στην αίθουσα τελετών του Παντείου, ο καθηγητής Αγγελος Συρίγος εκφωνώντας τον πανηγυρικό για την 28η Οκτωβρίου 1940, εστίασε την ομιλία του στο "γιατί εορτάζουμε την αρχή και όχι το τέλος του πολέμου" όπως κάνουν άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί και εξήγησε "πως καθιερώθηκε ο εορτασμός της" μέσα στην κατοχή και ότι δεν ήταν ένας τεχνητός εορτασμός επιβληθείς εκ των υστέρων.
Παραθέτουμε στη συνέχεια ένα μεγάλο μέρος από όσα ενδιαφέροντα είπε ο κ. Συρίγος, όπως παρουσιάζονται σε σχετικό δημοσίευμα στην "Καθημερινή":
Προκειμένου να αποκρούσει τις ανωτέρω προσπάθειες και αιτιάσεις, ο Αγγελος Συρίγος επιχείρησε μια αρχαιολογία, σχεδόν φουκοϊκής εμπνεύσεως. Εφερε δηλαδή στο φως τα ίδια τα πράγματα όπως αυτά συνέβησαν, μέσα από εξέταση ιστορικών ντοκουμέντων και ημερολογίων. Και η ανα-διήγηση, οιονεί αναπαράσταση, εκτός από διαφωτιστική, ήταν εξόχως απολαυστική.
Ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου έλαβε χώρα για πρώτη φορά το 1941 στην Κατοχή, μόλις ένα έτος από τη νικηφόρο επέλαση των ελληνικών στρατευμάτων, και δεν ήταν κάτι επιβεβλημένο, κατασκευασμένο άνωθεν. Τον εορτασμό καθιέρωσε αυθορμήτως ο ίδιος ο λαός. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος –καθηγητής της Νομικής Αθηνών τότε, μετέπειτα τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και Πρόεδρος της Δημοκρατίας (1975-1980)– την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου, στην κατάμεστη αίθουσα, εκφώνησε ομιλία προς τους φοιτητές του, ενώ εξέδωσε λακωνική πλην σαφέστατη ανακοίνωση: «Αύριο κωλύομαι να διδάξω». Ακολούθως προέτρεψε τους φοιτητές να καταθέσουν ομαδικώς άνθη στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, κάτι που εκείνη την ημέρα εστάθη αδύνατο λόγω της περιφρούρησης του χώρου από τους Ιταλούς καραμπινιέρους. Την επομένη απολύθηκε.
Την επαύριον, από το πρωί, κατόπιν προτροπής του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, χιλιάδες λαού μέχρι τις 10 π.μ. καταθέτουν άνθη στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, το οποίο ναι μεν είχε ολοκληρωθεί ως έργο από το 1933, αλλά μέχρι τότε δεν σήμαινε κάτι στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων, τουναντίον, το αντιμετώπιζαν σκεπτικά. Το απόγευμα ο πρωθυπουργός Τσολάκογλου υποχρεώνεται να αφήσει ο ίδιος λουλούδι στο σημείο. Κατόπιν συγκεντρώνεται ομάδα πολεμιστών του ’40, οι περισσότεροι ανάπηροι, σε καροτσάκια, να καταθέσουν άνθη στο μνημείο. Η σκηνή είναι μοναδική: οι τραυματισμένοι νικητές βρίσκονται ενώπιον των ηττημένων Ιταλών καραμπινιέρων, στους οποίους έχει ανατεθεί από τους Γερμανούς η διαφύλαξη της τάξης και η περιφρούρηση. Τα επόμενα δύο χρόνια, 1941-42, ο εορτασμός γίνεται αφορμή για συγκρούσεις με Γερμανούς και Ιταλούς από το πρωί, με πολλούς τραυματίες.
Στο δεύτερο μέρος της ομιλίας του ο καθηγητής Αγγελος Συρίγος απαρίθμησε τους λόγους για τους οποίους μας ενδιαφέρει η 28η Οκτωβρίου και ο εορτασμός της, ξεκινώντας από το γεγονός ότι η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί την απόφαση του ελληνικού λαού να πολεμήσει τις δυνάμεις του Αξονα, ενώ τα περισσότερα κράτη έχαναν, υποχωρούσαν ή συνθηκολογούσαν. Το πρωινό ανακοινωθέν της 28ης Οκτωβρίου περί της εμπλοκής της Ελλάδος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, «Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5.30 π.μ. της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους», φέρνει στον νου και στην καρδιά τα λόγια που βάζει ο ποιητής Ομηρος στα χείλη ενός εχθρού, του Εκτορος, στην «Ιλιάδα», όταν ο Πολυδάμας τον νουθετεί ότι όλοι οι οιωνοί είναι ενάντιοι και για αυτό φρόνιμο να μην πολεμήσει: «Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης».
Ολες οι συζητήσεις για εορτασμό σε κάποια άλλη ημέρα είναι άκυρες, τόνισε εν κατακλείδι ο Αγγελος Συρίγος, διότι η 28η Οκτωβρίου συνιστά έναν ενοποιητικό σταθμό για την κοινωνία και τον λαό μας, αποτελεί την πρώτη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων κατά του Αξονα, είναι η δική μας νίκη...
* Άγγελος Συρίγος: αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου.
Πηγή: kathimerini.gr
Σχετική ανάρτηση:
Ο ερχομός του πολέμου του 40 στο ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη
Σχετική ανάρτηση:
Ο ερχομός του πολέμου του 40 στο ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου