Στην κόψη του ξυραφιού η Ελλάδα και μετά τα μνημόνια

Η Ελλάδα για πολύ καιρό ακόμη μετά την έξοδό της από το μνημόνιο θα βαδίζει στην κόψη του ξυραφιού. Κίνδυνοι θα παραμονεύουν σε κάθε εκτροπή από το δημοσιονομικό της πρόγραμμα και σε κάθε αντιστροφή των μεταρρυθμίσεων, κάτι που σημαίνει επίσης οτι ενδεχόμενες πολιτικές αναταραχές μπορεί να αποβούν καταστροφικές. Ευάλωτη θα παραμείνει, εξάλλου, η χώρα και σε εξωγενείς παράγοντες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόσβασή της στις αγορές.

Τους παραπάνω κινδύνους περιγράφουν στελέχη των τριών οίκων αξιολόγησης, απαντώντας σε ερωτήματα της «Καθημερινής». Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch αναβάθμισαν το προηγούμενο δίμηνο την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, χαρίζοντας χαμόγελα αισιοδοξίας και οι αναλυτές τους ποντάρουν σε θετικές εξελίξεις στη συνέχεια, αλλά οι περιγραφές τους για το μεταμνημονιακό σκηνικό χτυπούν προειδοποιητικά καμπανάκια.

Η Κάθριν Μιλμπρένερ, senior vice president και επικεφαλής αναλύτρια για την Ελλάδα της Moody’s, η Αάρτι Σακχούτζα, βοηθός διευθύντρια, Sovereign Ratings της S&P Global Ratings και ο Μικέλε Ναπολιτάνο, επικεφαλής της Western Europe Sovereign Rating στη Fitch Ratings, που μιλούν στην «Καθημερινή», είναι οι άνθρωποι των οποίων οι αναλύσεις συνοδεύουν τις αξιολογήσεις της ελληνικής οικονομίας από τους «Τρεις Μεγάλους». 

Αξιολογήσεις οι οποίες όχι μόνο επηρεάζουν τη στάση των επενδυτών ελληνικών ομολόγων, αλλά και καθορίζουν μία σειρά από κρίσιμες αποφάσεις επίσημων φορέων, όπως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Φρανκφούρτη αγοράζει ομόλογα μόνο αν οι οίκοι τα τοποθετούν σε επενδυτική βαθμίδα. Τα ελληνικά, που βρίσκονται ακόμη στην κατηγορία «σκουπίδια», γίνονταν δεκτά το προηγούμενο διάστημα κατ’ εξαίρεσιν (waiver), επειδή η χώρα ακολουθούσε το μνημονιακό πρόγραμμα, κάτι που λειτουργούσε ως εναλλακτική δικλίδα ασφαλείας. Αν φύγει από το μνημόνιο, χωρίς να μπει κάτι άλλο στη θέση του, η ΕΚΤ θα πάψει να δανείζει με φθηνό χρήμα τις ελληνικές τράπεζες, έως ότου την αναβαθμίσουν οι οίκοι, τόσο όσο χρειάζεται για να φτάσει στην επενδυτική βαθμίδα (5 βαθμίδες από τη S&P και τη Fitch και 6 βαθμίδες από τη Moody’s). 

Οι ίδιοι, πάντως, δεν διατυπώνουν προβλέψεις για το πότε θα βγουν οι ελληνικοί τίτλοι από τα «σκουπίδια». Οσο για την έξοδο της χώρας από το μνημόνιο, την περιμένουν τον Αύγουστο, αλλά υπό προϋποθέσεις. (...) 

Εποπτεία και υπό όρους ελάφρυνση χρέους

Για ένα πλαίσιο εποπτείας μετά το μνημόνιο, αλλά και για ελάφρυνση του χρέους υπό όρους μιλούν οι δύο στους τρεις αναλυτές, απαντώντας στην ερώτηση αν η έξοδος θα είναι καθαρή ή όχι. 

Η Αάρτι Σακχούτζα της S&P, μάλιστα, εκτιμά ότι σε περίπτωση μεταπρογραμματικού πλαισίου εποπτείας, αυτό θα είναι αρκετά ισχυρό, ώστε να θεωρηθεί από την ΕΚΤ ως περίπου ισοδύναμο με πρόγραμμα και να επιτρέψει την αποδοχή εκ μέρους της των ελληνικών ομολόγων. «Το βασικό μας σενάριο», λέει, «είναι ότι η Ελλάδα θα βγει από το πρόγραμμα του ESM τον Αύγουστο. Δεν κάνουμε υποθέσεις για τη μορφή των διευθετήσεων, αν υπάρξουν κάποιες, που θα εφαρμοστούν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Θεωρούμε, ωστόσο, ότι αν υπάρχει ένα πλαίσιο μεταπρογραμματικής εποπτείας, θα σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να επιτρέπει στις ελληνικές τράπεζες να έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έναντι ενέχυρων. Αυτό, σε συνδυασμό με το «μαξιλάρι» ρευστότητας, θα είναι θετικό για την εμπιστοσύνη των επενδυτών και μάλλον θα βοηθήσει την Ελλάδα στην επίτευξη πλήρους χρηματοδότησης από τις αγορές». 

To σενάριο της υβριδικής καθαρής εξόδου, στο οποίο έχουν αναφερθεί κατ’ επανάληψη Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υιοθετεί ο Μικέλε Ναπολιτάνο της Fitch. «Πιστεύουμε», λέει «ότι τόσο η Ελλάδα όσο και οι πιστωτές της θα επιδιώξουν μια υβριδική καθαρή έξοδο από το πρόγραμμα του ESM τον Αύγουστο του 2018». Ωστόσο, ο ίδιος μιλά επίσης για «αιρεσιμότητα», δηλαδή εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους υπό όρους, ως ένας μοχλός πίεσης για να μείνει πιστή στις δεσμεύσεις της. «Η έξοδος», λέει «θεωρούμε ότι δεν θα περιλαμβάνει προληπτική πιστωτική γραμμή, αλλά θα προβλέπει σημαντική “αιρεσιμότητα”. Κατά την άποψή μας τμήματα του πακέτου μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους μπορεί να υπόκεινται σε όρους, με επίκεντρο την εφαρμογή των δημοσιονομικών μέτρων που υιοθετήθηκαν και θα τεθούν σε εφαρμογή μετά τον Αύγουστο του 2018». 

Πιο ξεκάθαρη στο σενάριο της καθαρής εξόδου, με όχημα ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας 18 δισ. ευρώ και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, είναι η Κάθριν Μιλμπρένερ της Μoody’s. «Ναι, περιμένουμε μια καθαρή έξοδο», απαντά στην ερώτηση, «υποστηριζόμενη από ένα μεγάλο “μαξιλάρι” ρευστότητας και τη δέσμευση των πιστωτών της Ευρωζώνης να παράσχουν περαιτέρω ελάφρυνση χρέους, ώστε να κρατήσουν τις ανάγκες δανεισμού της χώρας από τις αγορές κεφαλαίου σε διαχειρίσιμο επίπεδο. Οι ελληνικές αρχές στοχεύουν σ’ ένα “μαξιλάρι” τουλάχιστον 18 δισ. ευρώ αρχικά, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 10% του ΑΕΠ. Οι ωριμάνσεις χρεών μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Δεκεμβρίου 2020 είναι 17,3 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι το “μαξιλάρι” θα είναι μεγαλύτερο από αυτό στο οποίο στόχευαν άλλες χώρες με προγράμματα, κατά τη στιγμή της εξόδου τους από αυτά. Συνεπώς, θεωρούμε ότι ο κίνδυνος κρίσης ρευστότητας του Δημοσίου έχει υποχωρήσει ουσιωδώς». (...) 

Ήταν ένα απόσπασμα από δημοσίευμα στην «Καθημερινή»

Πηγή (και ολόκληρο): kathimerini.gr (05.03.2018)