7 Μαρτίου 2018

Στην Αρχαία Νεμέα και στους δρόμους του κρασιού

Μόλις μια ώρα και κάτι από την Αθήνα σε μια περιοχή κατάφυτη από αμπέλια και ελαιόδεντρα, με ρίζες βαθιές στο μύθο και την ιστορία, βρίσκεται η Αρχαία Νεμέα.

Τα παλιά τα χρόνια εκεί, στο Ιερο του Διός και το αρχαίο Στάδιο λάμβαναν χώρα λατρευτικές και αθλητικές εκδηλώσεις. Σήμερα, η περιοχή της Νεμέας, είναι ονομαστή για το καλό ποιοτικό κρασί της. Βρεθήκαμε λοιπόν εκεί μια μερα στις αρχές του Μάρτη.


Επισκεφθήκαμε αρχικά τον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο, στη συνέχεια δυο σύγχρονα και επισκέψιμα οινοποιεία όπου και δοκιμάσαμε το τοπικό Αγιωργήτικο κόκκινο κρασί. Εξάλλου και αυτό αποτελεί ένα πολιτισμικό αγαθό της περιοχής. Φυσικά δεν έχασα την ευκαιρία να τραβήξω και αρκετές φωτογραφίες.

Στον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας

«Η Νεμέα, ο χώρος όπου κάθε διετία γινόταν αγώνες, οι οποίοι μαζί με αυτούς της Ολυμπίας, των Δελφών και της Ίσμιας συμπλήρωναν τον κύκλο των πανελληνίων αγώνων στην αρχαία Ελλάδα, δεν "ξεχάστικε" ποτέ. Παρόλο που εγκαταλήφθηκε νωρίς, τα ερείπιά της και ιδιαίτερα ο Ναός του Διός είναι γνωστά από πολλούς αιώνες». Έτσι αναγράφει μια πινακίδα τοποθετημένη στο χώρο του Μουσείου και προσθέτει: «Ο Παυσανίας, ο οποίος επισκεφθηκε τη Νεμέα τον 2ο μΧ αιώνα είχε δηλώσει: "Εδώ είναι ο Ναός του Νέμειου Διός που αξίζει να δει κανείς, παρόλο που η οροφή έχει καταρρεύσει και το λατρευτικό άγαλμα λείπει"».


Ο Ναός του Νεμείου Διός κατασκευάστηκε περί το 330 πΧ με σκοπό την εξυπηρέτηση των Νεμείων αγώνων.

Το στάδιο, 

από όπου ξεκίνησε η περιήγησή μας στην Αρχαία Νεμέα. 

Αμέσως μετά την είσοδο για το στάδιο συναντάμε το Αποδυτήριο, το χώρο προετοιμασίας των αθλητών. "Σε μια φυσική κοιλότητα ανατολικά του Σταδίου έχει εντοπιστεί ένα ορθογώνιο οικοδόμημα με εσωτερική αυλή, είναι το Αποδυτήριο, ο χώρος όπου οι αθλητές προετοιμάζονταν για τους αγώνες" όπως μας ενημερώνει η τοποθετημένη εκεί πινακίδα.

το Αποδυτήριο

Από το Αποδυτήριο οι αθλητές εισέρχονταν στο Στάδιο, μέσω μιας υπόγειας θολωτής διόδου, μήκους 36 μέτρων, της "Κρυπτής Εισόδου".

η Κρυπτή Είσοδος

Το Στάδιο της Νεμέας βρισκεται 450 μέτρα νοτιοανατολικά του Ιερου του Διός. Ήταν άμεσα συνεδεδεμένο μαζί του καθώς αποτελούσε τον κύριο χώρο διεξαγωγής των Νέμεων αγώνων, ενός από τους τέσσερις πανελλήνιους αγώνες στην αρχαία Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον μύθο οι αγώνες καθιερώθηκαν σε ανάμνηση του θανάτου του μικρού Oφέλτη, γιου του Λυκούργου, βασιλιά-ιερέα της Nεμέας. Κατά μια άλλη άποψη του αγώνες ίδρυσε ο Ηρακλής προς τιμήν του Δία, με τη βοήθεια του οποίου κατόρθωσε να σκοτώσει του λιοντάρι της Νεμέας. Οι αγώνες λάμβαναν χώρα κάθε δυο χρόνια και περιλάμβαναν μουσικούς, θεατρικούς και κυρίως αθλητικούς αγώνες.

Το Στάδιο

Το Στάδιο

Το στάδιο κατασκευάστηκε το 330-320 πΧ. Ο στίβος είχε μήκος 600 πόδια. Στη Νεμέα το ένα πόδι ισοδυναμούσε με 0,297 μέτρα, έτσι το συνολικό μήκος του στίβου ήταν 178 μέτρα.

Οι περισσότεροι θεατές κάθονταν στο έδαφος, ενώ τη διεξαγωγή των αγώνων επέβλεπαν οι κριτές που ονομάζονταν Ελλανοδίκες. Ο κάθε αθλητής που συμμετείχε ανταγωνιζόταν μόνο τους άλλους αθλητές και όχι το χρονόμετρο. Αναγνωριζόταν μόνο ένας νικητής, ο πρώτος, ενώ όλες οι υπόλοιπες θέσεις δεν είχαν καμία ιδιαίτερη αξία πέραν από εκείνη της συμμετοχής.

Σε μικρή απόσταση από το Στάδιο βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας και το Ιερό του Νεμείου Διός, τα οποία και επισκεφθήκαμε αμέσως μετά.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Νεμέας 


Το Μουσείο ιδρύθηκε στο πλαίσιο του ανασκαφικού προγράμματος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Berkeley, χάρη στη γενναιοδωρία του κ. Rudolph A. Peterson. Το Μουσείο δωρήθηκε στο Ελληνικό Κράτος και εγκαινιάσθηκε το 1984.

Πέρα από τα εκθέματα που προέρχονται από τις ανασκαφές του ιερού του Διός, που συγκροτούν τη μεγαλύτερη ενότητα της μουσειακής έκθεσης, στις συλλογές του μουσείου περιλαμβάνονται ευρήματα από διάφορες αρχαιολογικές θέσεις της Νεμέας, που καλύπτουν ένα χρονολογικό φάσμα από τις αρχές της Νεολιθικής εποχής έως τα βυζαντινά χρόνια.

Μαρμάρινο αφιερωματικό ανάγλυφο

Ειδικότερα, στις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Νεμέας περιλαμβάνονται:
- Συλλογή απόψεων της Νεμέας από περιηγητές - επισκέπτες του 18ου και 20ου αιώνα.
- Συλλογή νομισμάτων αρχαίων επισκεπτών της Νεμέας.
- Συλλογή αντικειμένων σχετικά με αθλητικές δραστηριότητες της Νεμέας.
- Προϊστορικά ευρήματα (κεραμικά, εργαλεία, όπλα κ.τ.λ.) από προϊστορικές θέσεις στην περιοχή Νεμέας.
- Συλλογή αγγείων και κοσμημάτων από το μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Αηδόνια και από τον οικισμό στην Αγία Ειρήνη.
- Συλλογή αρχιτεκτονικών μελών μνημείων αρχαιολογικού χώρου και άλλων θέσεων.
- Συλλογή Επιγραφών (Νεμέας, Φλιούντος, Πετρί).

Κάποια από τα εκθέματα του Μουσείου στη συνέχεια:




Ξεχωριστή θέση κατέχει η ενότητα του λεγόμενου θησαυρού των Αηδονιών, το σύνολο δηλαδή των κτερισμάτων από το μυκηναϊκό νεκροταφείο του χωριού Αηδόνια Νεμέας. Τα εκθέματα, που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα π.Χ., περιλαμβάνουν ένα μοναδικό σύνολο κοσμημάτων: Χρυσά δακτυλίδια - σφραγίδες, που η επιφάνειά τους φέρει εικονιστικές παραστάσεις, ενίοτε τελετουργικού χαρακτήρα, περιδέραια, χρυσά εξαρτήματα ενδυμασίας.


Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα από το χώρο του ιερού συγκαταλέγονται:

- Χάλκινη υδρία με γυναικείο κεφάλι στην λαβή και επιγραφή στο χείλος: "Ανήκω στο Δία στη Νεμέα". Το αγγείο χρονολογείται γύρω στο 510 π.Χ.



- Βάση αγάλματος εντοιχισμένου στον Ξενώνα. Φέρει επιγραφή βουστροφηδόν: "Με αφιέρωσε ο Αρίστης στον Δία, γιο του βασιλέα Κρόνου, γιατί νίκησε στο παγκράτιο τέσσερις φορές στα Νέμεια. Ο Αρίστης είναι γιός του Φείδωνα από τις Κλεωνές". Γύρω στο 550 π.Χ.

- Μαρμάρινο κορινθιακό κιονόκρανο από την εσωτερική κιονοστοιχία του ναού του Δία, τέλη 4ου αιώνα π.Χ.

Kορινθιακό κιονόκρανο

- Χάλκινο ειδώλιο ελληνιστικών χρόνων, που απεικονίζει το βρέφος Οφέλτη-Αρχέμορο, το μυθικό ήρωα προς τιμήν του οποίου άρχισαν να τελούνται τα Νέμεα.

Ο Ναός και το Ιερό του Νεμείου Διός 


Κατ' αρχήν πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο Νέμειος Δίας ήταν ο θεός των βοσκών και της κτηνοτροφίας και δεν ταυτίζεται με τον Ολύμπιο Δία, τον βασιλιά των θεών.

Ο ναός του Νεμείου Διός

Ο ναός του Νεμείου Διός ανήκει στο τέλος της εποχής του Κλασικού Δωρικού ρυθμού και στην αρχή της νέας Ελληνιστικής τάσης να συνδυάζονται οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί με ιδιαίτερη έμφαση στη διακόσμηση. Έχει έξι κίονες στις μικρές πλευρές και δώδεκα στις μεγάλες (η κλασική αναλογία ήταν 6 Χ 13) και στερείται οπισθόδομου, που συνιστά στοιχείο της παλαιότερης παράδοσης. Αντ’ αυτού, έχει μια επέκταση του εσωτερικού χώρου, που αντιπροσωπεύει το "άδυτον", τον μη προσβάσιμο χώρο. Μπροστά (ανατολικά) από το άδυτον, η εσωτερική κοινοστοιχία αποτελείται από 14 κίονες κορινθιακού ρυθμού που εδράζονται στο δάπεδο και φέρουν σε δεύτερο όροφο Ιωνικούς κίονες. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα αρχαία οικοδομήματα που συνδυάζουν και τους τρεις αρχιτεκτονικούς ρυθμούς.

Ο ναός του Νεμείου Διός

Ο ναός του Νεμείου Διός

Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα αναστήλωσης του ναού του Διός. Έτσι, στις τρεις κολώνες οι οποίες συνέχισαν να παραμένουν όρθιες από την εποχή της κατασκευής τους, αναστηλώθηκαν και προστέθηκαν μέχρι το 2002 δύο ακόμη αρχαίες κολώνες και στη συνέχεια άλλες τέσσερις. Συνολικά σήμερα στέκονται όρθιες εννέα κολώνες.

Ο ναός του Νεμείου Διός

Ο ναός του Νεμείου Διός βρίσκεται στο κέντρο του Ιερού του Διός, που περιελάμβανε μια σειρά από κτίρια και μνημεία, τα οποία χρησιμοποιούνταν για τις λατρευτικές και αθλητικές εκδηλώσεις των αρχαίων Αγώνων. Μεταξύ αυτών υπήρχαν ο επιμήκης βωμός όπου θυσίαζαν ζώα στο Δία, κτίρια που παρείχαν στέγη σε αθλητές, στο προσωπικό των αγώνων αλλά και σε πολίτες.

Τα λουτρά (320 πΧ)

Επίσης υπήρχαν λουτρά καθώς και δεξαμενή που εξασφάλιζε επαρκή ποσότητα νερού. Υπήρχαν ακόμη το Ηρώον του Οφέλτη, ένας χώρος για να εξασκούνται οι αθλητές καθώς και ο ιππόδρομος για τα ιππικά αγωνίσματα.

Το Στάδιο (κεντρικό μέρος)

Η Αναβίωση των Νεμέων Αγώνων 


Αρχής γενομένης από το καλοκαίρι του 1996, και κάθε τέσσερα χρόνια, οι Νέμεοι Αγώνες αναβιώνουν. Στο διαδικτυακό τόπο του Συλλόγου για την αναβίωση των Νεμέων Αγώνων (nemeangames.org) διαβάζουμε τα ακόλουθα:

«Δεν σημειώθηκαν ρεκόρ ούτε απονεμήθηκαν μετάλλια. Οικογένειες καθισμένες στις πλαγιές του σταδίου πήραν μέρος στον εορτασμό όπως και οι αθλητές. Οι αγώνες οργανώθηκαν κατά ηλικία και φύλο και συνοδεύονταν από μουσική και χορό. Όλοι οι συμμετέχοντες έτρεξαν ξυπόλητοι και με αρχαία χλαμύδα που φόρεσαν στο αρχαίο αποδυτήριο. Μπήκαν στο αρχαίο στάδιο μέσα από την ίδια θολωτή δίοδο, από όπου πέρασαν και οι αθλητές τον 4ο π.Χ. αιώνα. Ξεκίνησαν από την ίδια πέτρινη αφετηρία, χρησιμοποίησαν τον ίδιο μηχανισμό εκκίνησης και οι νικητές έλαβαν τα ίδια σύμβολα νίκης — μια κορδέλα δεμένη στο κεφάλι και έναν κλάδο φοινικιάς: στο τέλος της ημέρας οι νικητές στεφανώθηκαν με το ίδιο στεφάνι αγριοσέλινου που ήταν και το εφήμερο σύμβολο νίκης στους αρχαίους αγώνες στη Νεμέα. Όλοι όμως ανεξαιρέτως κέρδισαν ως ανταμοιβή το ότι τα πονεμένα πόδια ήρθαν σε επαφή με την ίδια γη όπου αρχαία πόδια έτρεξαν πριν από 2.300 χρόνια, και με την επίγνωση ότι ήρθαν σε άμεση επαφή με την αρχαία ιδέα και το αρχαίο πνεύμα, που ακόμα ζει στη γη της Νεμέας».

Μια ακόμη άποψη του Σταδίου 

Οι επόμενοι σύγχρονοι "Νέμεοι Αγώνες" θα πραγματοποιηθούν το 2020 στις 26-28 Ιουνίου.

Στα οινοποιεία της Νεμέας

Πέρα από τον αρχαιολογικό χώρο, ενδιαφέρουσες είναι και οι διαδρομές, ανάμεσα στα αμπέλια, από τον κάμπο της Νεμέας προς τα ορεινά που τον περιβάλουν. Κατά μήκος των δρόμων του κρασιού, όπως τους ονομάζουν και στον ευρύτερο χώρο της Νεμέας, στην μεγαλύτερη ίσως αμπελουργική ζώνη της Ελλάδας, λειτουργούν πολλά μοντέρνα οινοποιεία, αρκετά από τα οποία είναι επισκέψιμα.

Δεν χάσαμε λοιπόν την ευκαιρία να επισκεφθουμε δυο από αυτά, το "Οινοποιείο Λαντίδη" και το "Κτήμα Μπαϊρακτάρη", και τα δυό κοντά στη Νεμέα, δίπλα σε αμπελώνες. Ενημερωθήκαμε εκεί για την παραγωγή του καλού ποιοτικού κρασιού και βεβαίως δοκιμάσαμε το δικό τους παραδοσιακό κόκκινο Αγιωργήτικο.

Οινοποιείο Λαντίδη

Οινοποιείο Λαντίδη (κελάρι)

Ένα σύγχρονο και επισκέψιμο οινοποιείο, περιτριγυρισμένο συνήθως από τον φημισμένο αμπελώνα του Αγιωργίτικου, αποτελείται από:
  • Τον χώρο υποδοχής με την αίθουσα γευσιγνωσίας και το κατάστημα λιανικής. 
  • Τον χώρο της παραγωγικής διαδικασίας με τον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και 
  • Το κελάρι που βρίσκεται πάντα σε υπόγειο χώρο με σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Οι ερυθρές ποικιλίες περνούν ένα σημαντικό διάστημα της ζωής τους στο κελάρι που περιλαμβάνει την ωρίμανση σε δρύινα βαρέλια και την παλαίωση στις φιάλες. 

Κτήμα Μπαϊρακτάρη

Κτήμα Μπαϊρακτάρη

Η προέλευση, η κληρονομιά, η αυθεντικότητα, η γνώση, η εμπειρία και το μεράκι, αποτελούν τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης των οινοποιείων της περιοχής. Ετσι αυτά συνεχώς εξελίσσονται και είναι ικανά να αντιμετωπίσουν με αισιοδοξία το μέλλον.

Κτήμα Μπαϊρακτάρη (κελάρι)

Κτήμα Μπαϊρακτάρη (αμφορείς και στο βάθος φιάλες στο κελάρι)

Και στα δυο οινοποιεία που επισκεφθήκαμε, ευγενικοί και πρόθυμοι άνθρωποι ανέλαβαν να μας ξεναγήσουν, να μας εξηγήσουν κάποια από τα μυστικά του καλού κρασιού και φυσικά να μας προσφέρουν "ένα ποτήρι κρασί" από την παραγωγή τους.

Μας άρεσε, έτσι αγοράσαμε και κάποια ποσότητα για το σπίτι!

Όμως, ύστερα από όλα αυτά, πεινάσαμε...

Καθήσαμε για φαγητό στην ταβέρνα του Σοφού, στη Νεμέα. Ήταν πολύ καλή και σε λογικές τιμές. Τα κρεατικά μαζί με τις σαλάτες και το κρασί από τον τοπικό αμπελώνα μας κόστισαν, για πέντε άτομα, γύρω στα 60 ευρώ.

Ήταν λοιπόν μια διαδρομή αφ' ενός στο μύθο και την ιστορία, αφ' ετέρου στους δρόμους του κρασιού! Ένας πράγματι καλός συνδυασμός!

Κείμενα και Φωτογραφίες: Takis Ant για το afirimeno.com
Με στοιχεία από πινακίδες του αρχαιολογικου χώρου, καθώς και από odysseus.culture.gr, nemeangames.org, gtp.gr

2 σχόλια:

  1. Ένας καλός συνδυασμός από αρχαία πέτρα και κρασί. Και μια καλή ιδέα για μια μονοήμερη εκδρομή. Όσο για την ανάρτηση: είναι πολύ καλή και στην παρουσίαση του θέματος αλλά και στις λήψεις των φωτογραφιών. Μπράβο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ωραίες φωτογραφίες αλλά και παρουσίαση

    ΑπάντησηΔιαγραφή