12 Απριλίου 2019

Μπαουχάους (Bauhaus), 100 χρόνια από την ίδρυσή του

Το Μπαουχάους (Bauhaus) ήταν καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που ιδρύθηκε από τον Βάλτερ Γκρόπιους και λειτούργησε κατά την περίοδο 1919-1933 στη Γερμανία. Έγινε διάσημη για την προσέγγιση του σχεδιασμού που δημοσιοποίησε και δίδασκε. Στην 100ή επέτειο του Μπαουχάους αφιερώνει η Google το σημερινό της (12 Απριλίου) doodle.

Το ύφος της σχολής Μπαουχάους, σύμφωνα με τη 
Βικιπαίδεια, επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού, ενώ, τα έργα που παράχθηκαν μέσα από τα εργαστήρια της σχολής έγιναν αντικείμενα εκτεταμένης αναπαραγωγής και συλλογής. Το όνομά της προήλθε από αντιστροφή της γερμανικής λέξης Hausbau («οικοδόμηση»).

Λειτούργησε σε τρεις διαφορετικές πόλεις της Γερμανίας, στη Βαϊμάρη (1919-25), στο Ντεσάου (1925-32) και στο Βερολίνο (1932-33), υπό την διεύθυνση των Βάλτερ Γκρόπιους (1919-28), Χάνες Μέγιερ (1928-30) και Μις βαν ντερ Ρόε (1930-33), αντίστοιχα. Οι αλλαγές στην έδρα και την ηγεσία της συνδέονταν με αντίστοιχες διαφοροποιήσεις στην πολιτική της, καθώς και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ύφους της.

Ανάμεσα στις κεντρικές ιδέες που προώθησε η σχολή, ήταν η χρήση της τεχνολογίας για καλλιτεχνικούς σκοπούς, η απουσία διάκρισης μεταξύ καλών και εφαρμοσμένων τεχνών, καθώς, και η αναγκαιότητα της σφαιρικής διδασκαλίας όλων των μορφών τέχνης. Επανέφερε τη διδασκαλία σε εργαστήρια, σε αντίθεση με τον τρόπο λειτουργίας των ακαδημιών, και στο μικρό χρονικό διάστημα που λειτούργησε, δίδαξαν επιφανείς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, όπως, ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Γιοχάνες Ίτεν, ο Μαρσέλ Μπρόιερ και ο Πάουλ Κλέε.

Βασικά χαρακτηριστικά και στόχοι

Ο απώτερος σκοπός του Μπαουχάους ήταν να αποτελέσει μια ενιαία σχολή, τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στις καλές τέχνες. Βασική αρχή της σχολής ήταν το ανοιχτό πνεύμα μπροστά στις νέες προκλήσεις της εποχής, αλλά και ειδικότερα, η προσέγγισή τους, περισσότερο από μια πρακτική άποψη και λιγότερο θεωρητικά. 

Στο μανιφέστο του Μπαουχάους, που δημοσιεύτηκε το 1919, ο Βάλτερ Γκρόπιους (φωτογραφία αριστερά) ανέλυσε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της σχολής και τόνισε την αναγκαιότητα κατάργησης τής διάκρισης μεταξύ σπουδαστών στην τέχνη και την τεχνική κατάρτιση, οραματιζόμενος τη δημιουργία ενός νέου τύπου κτιρίου του μέλλοντος, το οποίο θα συνδύαζε την αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική σε μία ενιαία μορφή (φόρμα).

Υπό τη διεύθυνση του 
Χάνες Μέγερ, προωθήθηκαν σημαντικές αλλαγές, τόσο στη λειτουργία της σχολής όσο και στις βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίχθηκε. Ο Μέγερ υπήρξε υποστηρικτής της μαρξιστικής ιδεολογίας και αντιλαμβανόταν τη σχολή περισσότερο ως ένα κοινωνικό φαινόμενο. Το πρόγραμμα σπουδών της στράφηκε, κατ' επέκταση, στη μαζική παραγωγή, με σκοπό την ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών, εγκαταλείποντας τις αρχικές διακηρύξεις για μία ολιστική αντιμετώπιση των μορφών τέχνης. 

Ο 
Μις βαν ντερ Ρόε επιχείρησε να συνδυάσει τον κοινωνικό χαρακτήρα της σχολής, τον οποίο παράλληλα περιόρισε, με υψηλά αισθητικά κριτήρια. Συνολικά, η σχολή στράφηκε, κυρίως, στην αρχιτεκτονική, ενώ τα εργαστήρια της έπαψαν να παράγουν οικονομικά εκμεταλλεύσιμα προϊόντα. 

Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον αδόλφο Χίτλερ, το 1933, η σχολή Μπαουχάους έπαψε τη λειτουργία της, άπαξ διά παντός. Το Ναζιστικό κόμμα είχε αντιταχθεί στο Μπαουχάους καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '20, καθώς, το εκλάμβανε ως ένα μέτωπο κομμουνιστών.

Βασικά χαρακτηριστικά του Μπαουχάους ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η χρηστικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση σε γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα. Η σχολή Μπαουχάους απέρριπτε κάθε περιττό διακοσμητικό στοιχείο, θεωρώντας πως η ίδια η πρώτη ύλη περιέχει ένα είδος φυσικής και εγγενούς διακοσμητικής ικανότητας.

Στόχος της σχολής Μπαουχάους ήταν η αναβάθμιση των προϊόντων μαζικής παραγωγής, όπως τα έπιπλα, αλλά και ολόκληρης της έννοιας της κατοικίας, αν και τάχθηκε απέναντι στην τάση πλήρους εμπορευματοποίησης, κρατώντας τους καθηγητές που δίδασκαν έξω από τα στενά πλαίσια της παραγωγής, προτρέποντάς τους να θεωρούν το έργο τους ως έκφραση δημιουργικότητας και τέχνης. Η βαθύτερη θεωρία πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η εκπαιδευτική δομή της σχολής Μπάουχαους ήταν πως ο τελικός στόχος είναι ένα ολοκληρωμένο και ενιαίο κτίσμα. Με αυτό τον τρόπο, το κίνημα του Μπαουχάους προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της παραγωγής, υποτάσσοντας, παράλληλα, τα τεχνικά μηχανικά μέσα στην ανθρώπινη δημιουργικότητα. Η σχολή αξιοποίησε την ανθρώπινη ατομική προσπάθεια στο πλαίσιο μιας βιομηχανικής παραγωγής, που στο παρελθόν ήταν απόλυτα τυποποιημένη. 

Αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα

Επιδράσεις του Μπάουχαους στην Ελλάδα 

Το Μπαουχάους άσκησε σημαντική επίδραση στις τάσεις της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στη δυτική Ευρώπη αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν πολλοί από τους καλλιτέχνες που αναμίχθηκαν σε αυτό εξορίστηκαν από το ναζιστικό καθεστώς και αναζήτησαν την τύχη τους εκεί.

Το Μπάουχαους επιβίωσε αθόρυβα και στην Αθήνα μέσα από την επιρροή του σε χαρακτηριστικά «κυβιστικά» κτίρια όπως:
Η Αμερικανική Πρεσβεία στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, έργο του Γκρόπιους.
Το Ωδείο Αθηνών (επί των οδών Βασ. Γεωργίου, Ρηγίλλης και Βασ. Κωνσταντίνου), έργο του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ιωάννη Δεσποτόπουλου που φοίτησε στο Μπαουχάους.
Το Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας στην οδό Ριζάρη και η Εθνική Πινακοθήκη στην οδό Βασ. Κωνσταντίνου.
Επίσης οι προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας στους Αμπελόκηπους.

Πηγή: Στοιχεία κυρίως από el.wikipedia.org






yle="text-align: center;">

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου