Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο

Έχει επικρατήσει το «Στην Παναγία της Τήνου τον Δεκαπενταύγουστο», όμως εμείς εδώ θα σταθούμε στην Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Παροικιά της Πάρου. 

Σε ένα ζωντανό έργο τέχνης, ένα μνημείο πολλών επιπέδων, που επιζεί της πολυκοσμίας.

"Σπάνια τόσο δημοφιλείς ναοί, ανήμερα, μάλιστα, τη γιορτή τους, κατορθώνουν να μην παρασυρθούν από τον χείμαρρο των επισκεπτών. Η αρχιτεκτονική του ναού, ο τρόπος που έχουν κατασκευαστεί οι χώροι της μονής μαρτυρούν μιαν αδιόρατη επιθυμία να προστατευθεί από μαζικές συγκεντρώσεις, οι συμμετέχοντες των οποίων εκτείνονται από πιστούς έως απλούς περίεργους", όπως διαβάζω σε ένα άρθρο στην Καθημερινή. 

Στο λιμάνι της Παροικιάς

Στην Παροικιά, ωστόσο, λόγω καλύτερων τουριστικών δομών και αρχιτεκτονικής της πόλης, τουλάχιστον σε σχέση με το φασάντ της Τηνιακής Χώρας, οι «κραδασμοί» του μαζικού θρησκευτικού τουρισμού απορροφώνται ευκολότερα. Η Πάρος έχει εμπειρία στη διαχείριση του τουρισμού, ενώ, εδώ και χρόνια, ελκύει όλο και μεγαλύτερα ποσοστά υψηλού τουρισμού και «μονιμοποιήσεις» κατοίκων, κυρίως Κεντροευρωπαίων αλλά και Ελλήνων. 

Στην Παναγία την Εκατονταπυλιανή

Με ό,τι «χρώματα» κι αν είναι βαμμένοι οι επισκέπτες της Εκατονταπυλιανής, η μαζικότητα των επισκεπτών παραμένει εντονότατη. «Ευθύνεται» και η πολεοδομία της Παροικιάς λόγω των πολλών στενών, φιδωτών δρόμων, λόγω μιας –ωραίας μεν, άβολης εν προκειμένω δε– αναρχίας, γνώριμης ωστόσο στις Κυκλάδες. Η Τήνος έχει τη λεωφόρο της Μεγαλόχαρης και την παράλληλή της, έχει άνοιγμα προς τη θάλασσα. Η Πάρος δεν διαθέτει κάτι τέτοιο. Οπως και να ’χει, η Παριανή Μαρία στέκει αγέρωχη.

Κάποια στοιχεία για την Παναγία την Εκατονταπυλιανή

Παναγία η Εκατονταπυλιανή (που έχει εκατό πύλες), στην Παροικιά. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα καλοδιατηρημένα παλαιοχριστιανικά μνημεία που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. 

Ο Ναός της Εκατονταπυλιανής

Σύμφωνα με την παράδοση το αρχικό κτίσμα του ναού ήταν έργο του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μέγα Κωνσταντίνου, προς εκπλήρωση επιθυμίας της μητέρας του, της Αγίας Ελένης. Στο σημείο αυτό αναφέρεται ότι κατά το ταξίδι της Βασιλομήτορος Ελένης προς τους Αγίους Τόπους λόγω μεγάλης θαλασσοταραχής το πλοίο που επέβαινε αναγκάσθηκε να καταφύγει στη Πάρο. Εκεί, προσευχόμενη στην Παναγία, έταξε με την ολοκλήρωση του ταξιδιού της να κτίσει μια μεγαλόπρεπη εκκλησία αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου. Το τάμα αυτό υλοποίησε ο γιος της Μέγας Κωνσταντίνος χτίζοντας μια τρίκλιτη βασιλική περί τον 4ο αιώνα. 

Επί εποχής του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού (6ος αιώνας) ο ναός αυτός ανακαινίσθηκε. Τελικά με τις διάφορες κατά καιρούς μετατροπές και προσθήκες το κτιριακό συγκρότημα της Εκατονταπυλιανής, αναδείχθηκε σε ένα σύμμεικτο αρχιτεκτόνημα με παλαιοχριστιανικά, βυζαντινά ακόμα και μεταβυζαντινά στοιχεία αρχιτεκτονικής. 

Στο ιερό εικονοστάσιο που χωρίζει τον κυρίως ναό από το Ιερό Βήμα φέρεται η ιερή εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής που όμως θεωρείται έργο μόλις του 17ου αιώνα. 

 Η ιερή εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής

Στον κυρίως ναό της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, φέρονται ως προσθήκες ιδιαίτερα δωμάτια που αποτελούν ιερά παρεκκλήσια. Έτσι στο αριστερό του τμήμα υφίσταται ένα παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο και ένα ακόμα, των Αγίων Αναργύρων. Στο δεξιό τμήμα βρίσκονται τα παρεκκλήσια του Αγίου Φιλίππου και της Οσίας Θεοκτίστης.

Στη νότια πλευρά, εκτός του μεγάλου ναού της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, βρίσκεται το αρχαίο Βαπτιστήριο που ανάγεται στον 4ο αιώνα και θεωρείται το καλλίτερα διατηρημένο βαπτιστήριο όλης της Ορθόδοξης Ανατολής. Δίπλα στον κυρίως ναό της Παναγίας της Εκατονταπυλιανήςστεγάζεται και το Βυζαντινό μουσείο της Παροικιάς με σπάνια θρησκευτικά εκθέματα. 

afirimeno.com

Με στοιχεία από kathimerini.gr , el.wikipedia.org

Φωτογραφίες: Takis Ant

Σχετικές αναρτήσεις:
Κάποιες μέρες στην Πάρο
Στις Κολυμπήθρες της Πάρου, φωτογραφίες. 

Φωτογραφίες από τον Αέρα: Από τα Μέγαρα στην Πάρο