20 Φεβρουαρίου 2023

Πώς ο εθισμός στην οθόνη αλλοιώνει τη σκέψη των παιδιών

Η σχέση με το κινητό και το τάμπλετ ξεκινάει πριν από το σχολείο. Οι ειδικοί της εκπαίδευσης και της παιδικής υγείας βλέπουν ήδη τις επιπτώσεις της ψηφιακής ζωής στην πρόσληψη της γνώσης και τη συγκέντρωση. 
Από την Καθημερινή, ένα απόσπασμα:

Διαστάσεις πανδηµίας λαμβάνει η έκθεση των παιδιών στις οθόνες των κινητών και των τάμπλετ από πολύ μικρή, ακόμη και τη βρεφική ηλικία. Παιδαγωγοί, εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι αρχίζουν ήδη να διαπιστώνουν τις μαθησιακές δυσκολίες που προκαλεί η ψηφιακή ζωή των παιδιών: Εχουν εθιστεί στο διαρκές και έντονο ερέθισμα που δίνουν οι συσκευές, είναι πια πολύ πιο δύσκολο να συγκεντρωθούν σε κάτι άλλο. Ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουν έχει αλλάξει, χάνουν το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία, και όταν δεν είναι «συνδεδεμένοι» παραπονιούνται πως βαριούνται.

Οι ειδικοί κάνουν λόγο στην «Καθημερινή» για απώλεια ελέγχου και εφιστούν την προσοχή όλων, και κυρίως των γονιών, για την αρνητική επίδραση των τάμπλετ και των κινητών τηλεφώνων στην ανάπτυξη των παιδιών. Οι πρώτες επιπτώσεις φαίνονται στο δημοτικό σχολείο, ωστόσο στο γυμνάσιο τα προβλήματα εντείνονται. «Είναι οι συνέπειες όταν η οθόνη κάνει babysitting…» ανέφερε στην «Κ» η καθηγήτρια Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, Μαρίνα Τσολιά.

«Είναι το μόνιμο παράπονο των γονιών. Τα παιδιά δεν διαβάζουν στο σπίτι βιβλία, γιατί είναι συνεχώς μπροστά σε ένα τάμπλετ. Αυτό τα κουράζει, τους αποσπά την προσοχή και δεν εξασκούνται –δεν τους γίνεται συνήθεια– να δίνουν χρόνο σε ένα βιβλίο, που θέλει εστίαση. Στην τάξη είναι νευρικά. Να σας πω πως όταν στις εκθέσεις γράφουν για τη σχέση με τους φίλους τους, μιλούν για τις συνομιλίες τους μέσα από ψηφιακά δίκτυα και πλατφόρμες και όχι π.χ. στο πάρκο ή σε μια βόλτα», παρατηρεί στην «Κ» ο Λάμπρος Γιαννούχος, δάσκαλος σε σχολείο της Χαλκίδας...

«Οι γονείς παραπονιούνται ότι τα παιδιά περνούν πολλές ώρες το απόγευμα μπροστά σε μία οθόνη ή και ότι αρχίζουν να παίζουν παιχνίδια νωρίς το πρωί πριν έλθουν στο σχολείο. Αυτό επηρεάζει την αντίληψή τους, τον τρόπο που λειτουργούν, που μεγαλώνουν. Για παράδειγμα, έχω διαπιστώσει πως τα παιδιά τα τελευταία χρόνια διαθέτουν λιγότερες απτικές ικανότητες, δηλαδή δεν μπορούν να κάνουν χρήση εργαλείων όπως π.χ. ένα ψαλίδι στα εικαστικά, να κάνουν λεπτές κινήσεις. Επίσης, την τελευταία δεκαετία έχει παρατηρηθεί ότι η απόδοση των μαθητών μειώνεται σταθερά. Και αυτό εντοπίζεται στη μαθηματικολογική σκέψη, στην κατανόηση κειμένων και στο διάβασμα», προσθέτει ο Αλέξανδρος Κουπατσιάρης, δάσκαλος στη Σητεία και γονιός ενός τετράχρονου αγοριού.

«Τα παιδιά σπαταλούν τον χρόνο στο τάμπλετ, χάνουν το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία, αποσπώνται συχνά από αυτό που κάνουν, αποξενώνονται, δεν παίζουν πια έξω από το σπίτι, δεν κινούνται, δεν κάνουν βόλτες. Είναι συνεχώς μπροστά σε μια οθόνη, δημιουργούν μία πλαστή πραγματικότητα και μέσω αυτής ερμηνεύουν τον κόσμο», προσθέτει ο κ. Κουπατσιάρης.

«Οι άνθρωποι σκέφτονται ότι τα τάμπλετ είναι ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αλλά δεν είναι... Μπορεί η χρήση των συσκευών αυτών να καταλήξει ψυχαναγκαστική, παθολογική και εθιστική. Και ο χρόνος μπροστά στη συσκευή αντικαθιστά άλλες σημαντικές δραστηριότητες για την ανάπτυξη του παιδιού, όπως το διάβασμα, η άσκηση, το παιχνίδι, οι ανθρώπινες συναναστροφές», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο Δημήτρης Χρηστάκης, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Η συμβουλή του είναι τα παιδιά να μην κάνουν χρήση οθονών πριν να συμπληρώσουν τους 18 μήνες και κατόπιν με την επίβλεψη των γονιών.

Οι χρόνοι χρήσης

«Τα παιχνίδια στους υπολογιστές είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να δημιουργούν εξάρτηση στον χρήστη τους. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι πως παρέχουν άμεση ανταμοιβή, όπως π.χ. η ντοπαμίνη, και επηρεάζουν τα κέντρα του εγκεφάλου», παρατηρεί στην «Κ» η Ιλια Θεοτοκά, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. 

Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία έχει ορίσει τους χρόνους χρήσης μιας συσκευής από ένα βρέφος και ένα νήπιο. Τους πρώτους 18 μήνες δεν πρέπει καθόλου να εκτίθεται σε οθόνη (στις οθόνες περιλαμβάνεται, εκτός από υπολογιστή και τηλέφωνο και η τηλεόραση). Κατόπιν, από 18 έως 24 μηνών μπορεί να κάνει χρήση οθόνης το πολύ 30 λεπτά την ημέρα, πάντα με την επιτήρηση του γονιού και παρακολουθώντας συγκεκριμένα προγράμματα. Από τα 2 έως τα 5 του χρόνια, το νήπιο μπορεί να απασχοληθεί σε μία οθόνη έως μία ώρα, και μετά τα 5 έτη ο χρόνος μπροστά σε μία οθόνη αυξάνεται σε μιάμιση ώρα την ημέρα και από δύο ώρες το Σάββατο και την Κυριακή.

Τηρούνται τα όρια από τους γονείς; «Χρησιμοποιούν το τάμπλετ των γονιών τους και δεν είναι εύκολο να τεθούν όρια. Διεθνής μελέτη έχει δείξει ότι το 30% των παιδιών εκτίθεται στην οθόνη πριν από τα δύο τους χρόνια, και το 60% πριν από τα 5 τους χρόνια. Να σημειώσω ότι η τεχνολογία αποτελεί εκπαιδευτικό εργαλείο αλλά δεν έχει θετικά αποτελέσματα πριν από τα 5 χρόνια», λέει η κ. Θεοτοκά, προσθέτοντας πως το τάμπλετ σαφώς επηρεάζει το παιδί, ακόμη κι αν το χρησιμοποιήσει για να διαβάσει ένα κείμενο ή ένα βιβλίο. «Στο τάμπλετ τα μάτια γίνονται πιο ξηρά και ο εγκέφαλος μαθαίνει λιγότερο. Ο οπτικός και ο γνωστικός έλεγχος εξελίσσεται καλύτερα όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο στο χέρι παρά στο τάμπλετ».

Η κατάχρηση, φυσικά, έχει αρνητικές επιπτώσεις στις νοητικές λειτουργίες του οργανισμού που είναι η σκέψη, η προσοχή, η ρύθμιση του συναισθήματος, η συγκέντρωση...

Οταν το κινητό τηλέφωνο είναι δίπλα στο βιβλίο

Από τα τέλη του Δημοτικού και σίγουρα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, το κινητό τηλέφωνο αρχίζει να γίνεται βαριά εξάρτηση! Οι καθηγητές του Γυμνασίου παρατηρούν όλο και περισσότερο στους μαθητές διάσπαση της προσοχής, άγχος, υπερκινητικότητα κατά τη διάρκεια του μαθήματος. «Η κατάχρηση της οθόνης τα έχει αποξενώσει λειτουργικά από τη μελέτη ενός τυπωμένου βιβλίου», λέει στην «Κ» καθηγητής σε Γυμνάσιο της Αθήνας... 

«Σαφώς η χρήση ψηφιακών μέσων έχει επηρεάσει τον τρόπο ανάγνωσης βιβλίων, τόσο σχολικών όσο και λογοτεχνικών», παρατηρεί στην «Κ» η Μαρία Τσολιά, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής στο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού...

«Οταν ο έφηβος διαβάζει και έχει δίπλα του ένα κινητό τηλέφωνο κουράζεται πάρα πολύ. Είναι στην ηλικία που οι νοητικές του λειτουργίες είναι πολύ ισχυρές και αυτό το δίπολο τον στρεσάρει. Ο εγκέφαλός μας δεν είναι φτιαγμένος για έντονες παράλληλες εργασίες. Τις διεκπεραιώνει αλλά αυτό έχει ένα κόστος. Σε μελέτες έχει βρεθεί ότι μια πνευματική εργασία μπορεί να καθυστερήσει έως και 400% όταν διακόπτεται από δραστηριότητα κάποιας οθόνης που βρίσκεται δίπλα. Μάλιστα επηρεάζεται ακόμη και όταν ο έφηβος αποφασίσει να αγνοήσει το κινητό του τηλέφωνο. Και αυτό γιατί το έχει στο μυαλό του και αυτό επηρεάζει την εστιασμένη προσοχή του», παρατηρεί στην «Κ» η Ιλια Θεοτοκά, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Στην ηλικία των 15 ίσως πια είναι αργά για να βάλουν οι γονείς τα όρια. (...)

Πηγή: kathimerini.gr
Διαβάστε ολόκληρο το δημοσίευμα στο:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου