Η ημέρα της Λαμπρής, του Διονυσίου Σολωμού

Η ημέρα της Λαμπρής 

Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε
Της αυγής το δροσάτο ύστατο αστέρι
Σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε
Τ' ουρανού σε κανένα από τα μέρη∙
Και από κει κινημένο αργοφυσούσε
Τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ' αέρι
Που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα
Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.

Χριστός Ανέστη! Νέοι, γέροι και κόρες
Όλοι, μικροί μεγάλοι, ετοιμαστήτε∙
Μέσα στες εκκλησιές τες δαφνοφόρες
Με το φως της χαράς συμμαζοχτήτε∙
Ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες
Ομπροστά στους Αγίους και φιληθήτε∙
Φιληθήτε γλυκά χείλη με χείλη,
Πέστε Χ ρ ι σ τ ό ς Α ν έ σ τ η εχθροί και φίλοι.

Δάφνες εις κάθε πλάκα έχουν οι τάφοι,
Και βρέφη ωραία στην αγκαλιά οι μανάδες∙
Γλυκόφωνα, κοιτώντας τες ζωγραφισμένες
εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες∙
Λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι
Από το φως που χύνουνε οι λαμπάδες∙
Κάθε πρόσωπο λάμπει απ' τ' αγιοκέρι
Όπου κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι.

«Άπαντα τα Ευρισκόμενα», 1859

«Η ημέρα της Λαμπρής» προέρχεται από το συνθετικό του Διονυσίου Σολωμού «Ο Λάμπρος». Το ποίημα αυτό, όπως όλα τα μεγάλα του έργα («Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», «Κρητικός», «Πόρφυρας»), έμεινε ατελείωτο. «Ο Λάμπρος» είναι ένα ερωτικό δράμα το οποίο ξεκίνησε στη Ζάκυνθο το 1826 και συνεχίστηκε αργότερα στην Κέρκυρα. 

«Η ημέρα της Λαμπρής» είναι γραμμένη, βεβαίως, στη δημοτική, απηχώντας τόσο τον λυρισμό και τον ρομαντισμό του Σολωμού όσο και τις ιδέες του για τη γλώσσα, που μόνο αυτονόητες δεν είναι για την εποχή του. Ο ποιητής παροτρύνει τους πιστούς να αγκαλιαστούν και να ανταλλάξουν φιλιά αγάπης ενόψει της Ανάστασης. Και, φυσικά, τους καλεί να πουν το «Χριστός ανέστη» όχι μόνο στους φίλους, αλλά και στους εχθρούς. Η μέρα της Ανάστασης είναι ημέρα ειρήνης, συμφιλίωσης και αγάπης. Ακόμα και οι τάφοι συμμετέχουν στη χαρά της Αναστάσεως και είναι στολισμένοι με δάφνες - και οι δάφνες συμβολίζουν τη νίκη και τον θρίαμβο της ζωής ενάντια στον θάνατο.

Και λίγα λόγια για τον εθνικό μας ποιητή: 
Ο Διονύσιος Σολωμός, καθιερώθηκε ως "ο εθνικός μας ποιητής", όχι μόνον γιατί έγραψε τον “Εθνικό Ύμνο”, αλλά και γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία.
Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1798, στο διάστημα μεταξύ 15 Μαρτίου και 15 Απριλίου. Γονείς του ήταν ο κόντες Νικόλαος Σολωμός και η υπηρέτριά του, Αγγελική Νίκλη.
Ο πρώτος σημαντικός σταθμός στην ελληνόγλωσση δημιουργία του Σολωμού ήταν ο “Ύμνος εις την Ελευθερίαν” που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1823, ποίημα εμπνευσμένο από την ελληνική επανάσταση του 1821. Μερικά ακόμη από τα σπουδαιότερα έργα του είναι: Διάλογος για τη γλώσσα (1824), Λάμπρος (1826), Η Γυναίκα της Ζάκυνθος (1829), Ο Κρητικός (1833), Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (έως το 1847), Ο Πόρφυρας (1847).
Το βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής παραγωγής του Δ. Σολωμού, είναι η αποσπασματική τους μορφή. Κανένα από τα ποιήματα που έγραψε μετά τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν δεν είναι ολοκληρωμένο και με ελάχιστες εξαιρέσεις, τίποτα δεν δημοσιεύτηκε από τον ίδιο.
Άφησε την τελαυταία του πνοή, τον Φεβρουάριο του 1857.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, el.wikipedia.org

Σχετικές αναρτήσεις:
Δ. Σολωμός: Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι
Τον Διονύσιο Σολωμό τιμά η Google (Το ποίημά του «Ο Κρητικός»)