25 Δεκεμβρίου 2020

Η Κάλπικη Λίρα

Υπάρχουν δύο ταινίες, που χαρακτηρίζονται όχι άδικα χριστουγεννιάτικες, αν και το θέμα τους είναι η κάλπικη αξία του χρήματος στη ζωή των ανθρώπων. Αγαπήθηκαν τόσο πολύ από τους Έλληνες, για τους οποίους δεν νοούνται Χριστούγεννα χωρίς την προβολή τους στη μικρή οθόνη. Πρόκειται για τα αθάνατα κλασικά φιλμ "Μια Υπέροχη Ζωή" που γύρισε ο μεγάλος μάστορας του Χόλιγουντ Φρανκ Κάπρα το 1946, μια ταινία που έχει τεράστια απήχηση σε όλο τον κόσμο, και τη δημιουργία του Γιώργου Τζαβέλλα "Η Κάλπικη Λίρα" (1955), μία από τις ελάχιστες σπονδυλωτές ελληνικές ταινίες και σίγουρα μια από τις καλύτερες της εγχώριας παραγωγής.

Σχετικά με την "Κάλπικη Λίρα" διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, σήμερα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:

Ο αυτοδίδακτος και πρωτοπόρος Τζαβέλλας

Ο Γιώργος Τζαβέλλας, σε δικό του σενάριο, φτιάχνει μία από τις αρτιότερες ελληνικές ταινίες, σε παραγωγή της ΑΝΖΕΡΒΟΣ, μετά την άρνηση της Φίνος Φιλμ να τη χρηματοδοτήσει. Με όχημα μία κάλπικη λίρα, ο εμπνευσμένος και αυτοδίδακτος σκηνοθέτης θα διαπεράσει την ελληνική κοινωνία της εποχής. Τον μικρομεσαίο χρυσοχόο (Βασίλης Λογοθετίδης), που θαμπώνεται μπροστά στην ομορφιά μιας γυναίκας (Ίλια Λιβυκού) και φτιάχνει την περίφημη "ωχρή", τον απατεώνα ζητιάνο (Μίμη Φωτόπουλο) και την κόντρα του με την πόρνη (Σπεράντζα Βρανά) διεκδικώντας το ίδιο στέκι κάπου στο κέντρο της Αθήνας, την αντιπαράθεση μεταξύ ενός εισοδηματία (ο τεράστιος Ορέστης Μακρής) κι ενός φτωχού μπογιατζή (Λαυρέντης Διανέλλος) για το ενοίκιο, τον πρόωρο θάνατο του δεύτερου, την ορφάνια της μικρής του κόρης και τη συμπόνια που θα δείξει ο πρώτος στο δράμα μια νύχτα την παραμονή των Χριστουγέννων και βεβαίως του μεγάλου έρωτα του φτωχού μποέμ ζωγράφου (Δημήτρης Χορν) και της πλούσιας κόρης ενός βιομηχάνου (Έλλη Λαμπέτη), που θα λήξει άδοξα, αλλά δεν θα πεθάνει ποτέ.

Ο Γιώργος Τζαβέλλας κι αυτός με τη σειρά του θα φτιάξει μια λαϊκή δραματική κωμωδία, μία ηθογραφία, με κοινωνικά μηνύματα, που για την εποχή της θα μπορούσαν να θεωρηθούν πρωτοπόρα. Άλλωστε, ο Τζαβέλλας ήταν ένας πρωτοπόρος του ελληνικού σινεμά αν και αυτοδίδακτος, γυρίζοντας λίγες αλλά πάντα καλές ή εξαιρετικές ταινίες, ανεβάζοντας τον πήχη ιδιαίτερα ψηλά για τα ελληνικά δεδομένα. Ένας γλυκός άνθρωπος, με υψηλή αισθητική και βαθιά σκέψη, που έκανε μερικές από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες ("Ο Μεθύστακας", "Το Σοφεράκι", "Μια Ζωή την Έχουμε", "Ο Γρουσούζης", "Ο Ζηλιαρόγατος", "Η Δε Γυνή να Φοβείται τον Άνδρα" κ.ά.) και αδίκως δεν έχει την αναγνώριση που του πρέπει, αφού εύκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από τους κορυφαίους Έλληνες κινηματογραφιστές.

Στην ταινία του Τζαβέλλα, εκτός από το σαφές νόημα των τεσσάρων αυτοτελών ιστοριών, που συνδέονται μέσω της κάλπικης λίρας, υπάρχουν και τα τελευταία λόγια του αφηγητή Δημήτρη Μυράτ που λέει «δεν είναι κάλπικη η λίρα, κάλπικο είναι το χρήμα...» 

Φωτογραφία αριστερά (από Ανζερβός): Η κινηματογραφική αφίσα της ταινίας

Η Βικιπαίδεια μεταξύ πολλών άλλων αναφέρει: 

Η "Ιστορία μιας κάλπικης λίρας"  

Το Ιστορία μιας κάλπικης λίρας (γνωστή ως Η Κάλπικη Λίρα) είναι ελληνική ηθογραφική σπονδυλωτή ταινία του 1955, με κωμική, αισθηματική και δραματική διάθεση. Η παραγωγή είναι της Ανζερβός και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιώργος Τζαβέλλας, σε δικό του σενάριο. Πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλια Λιβυκού, Ορέστης Μακρής, Μίμης Φωτόπουλος, Σπεράντζα Βρανά, Δημήτρης Χορν και Έλλη Λαμπέτη. Πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία με διεθνή επιτυχία, και η οποία θεωρείται μία από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών.

Η υπόθεση αφορά μία λίρα κάλπικη, η οποία δημιουργήθηκε από τον πρωταγωνιστή της πρώτης από τις τέσσερις ιστορίες δηλαδή τον Ανάργυρο (Βασίλης Λογοθετίδης), που όμως δεν καταφέρνει να προσφέρει στους κατόχους της εκείνα που ονειρεύονται, δηλαδή, τα πλούτη. Αποτελεί μια ηθογραφία της κοινωνίας του '50 με την ιδιαίτερη οπτική γωνία του σκηνοθέτη Γιώργου Τζαβέλλα.

Η ταινία αποτελεί παράδειγμα σπονδυλωτής άρθρωσης, και την πρώτη τέτοια του ελληνικού κινηματογράφου, που αφορά 4 ιδιαίτερες μικρές ιστορίες με κοινό στοιχείο μια κάλπικη λίρα που μεταφέρεται από τη μία ιστορία στην άλλη. Στην ταινία υπάρχει αφηγητής, ο Δημήτρης Μυράτ, που συνδέει τις 4 αυτές ιστορίες, ο οποίος και κλείνει την ταινία με τη φράση: «κάλπικη δεν είναι η λίρα σε αυτή την ιστορία... κάλπικο είναι, γενικά, το χρήμα...» , που αποτελεί και το κεντρικό νόημα όλου του έργου.

(...) Οι επιρροές του Τζαβέλλα είναι εμφανείς και προέρχονται από τον ιταλικό νεορεαλισμό. Η ταινία είναι καθαρά ηθογραφική, αν και, όπως ο αφηγητής αναφέρει στην αρχή, η ταινία έχει δόσεις χιούμορ, αισθήματος και δράματος:

«Δυστυχώς όμως, ως που ν'άρθει εκείνη η ευτυχισμένη στιγμή, που θα καταφέρω να απαλλαγώ από το αμφίβολο βάρος της, θα εξακολουθεί να βρίσκεται πάντα στο βάθος της τσέπης μου, για να μου διηγείται την ιστορία της. Μία ιστορία παράξενη, άλλοτε σοβαρή, άλλοτε εύθυμη και καμιά φορά δραματική.»

Το θέμα της ταινίας δεν είναι άλλο από το ότι το μόνο κάλπικο είναι ο παράς. Ένα μοτίβο που επιβεβαιώνεται στο τέλος κάθε ενός από τα τέσσερα σκετς της ταινίας. Ενώ, μέσα από τις ιστορίες απλών ανθρώπων που τους συνδέει μόνο αυτή εδώ η λίρα, η ταινία θέλει να δείξει ότι η ατέλειωτη αναζήτηση των ανθρώπων για χρήματα μπορεί, τελικά, μία γνήσια και ωραία ζωή, να την οδηγήσει σε κάλπικη.

Πηγές: 
ΑΠΕ-ΜΠΕ , el.wikipedia.org


Εμείς, τι να προσθέσουμε τώρα; 

Απλά, όσοι δεν έχετε δεί την ταινία "Η Κάλπικη Λίρα" φροντίστε να την δείτε. 

Όσοι την έχετε δει, ένα είναι βέβαιο, ότι ευχαρίστως θα την ξαναβλέπατε!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου