Λήμματα πολέμου

Φινλανδοποίηση, αναθεωρητισμός, SWIFT, Σύμβαση Μοντρέ, Blitzkrieg: Εννοιες και όροι της διεθνούς πολιτικής σκηνής που έχουν παρεισφρήσει στην επικαιρότητα των ημερών μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Το Protagon, με τη συνδρομή δύο πανεπιστημιακών, του Πέτρου Λιάκουρα και του Σωτήρη Σέρμπου, επιχειρεί να αποσαφηνίσει τη σημασία τους. Μεταξύ άλλων αναφέρει:

Αναθεωρητισμός: Το αρχικό γράμμα της λέξης είναι παρεμπιπτόντως το άλφα και το ωμέγα της εισβολής στη Ρωσία. Η προσπάθεια του Πούτιν να αλλάξει μονομερώς τα σύνορα της Ουκρανίας, αμφισβητώντας το status quo στην περιοχή, συνιστά την ερμηνεία της έννοιας του αναθεωρητισμού. Δυστυχώς, διδασκόμαστε στην πράξη τη σημασία της, αντιμετωπίζοντας τη χειρότερη και πιο έντονη μορφή της. Την παραβίαση ενός κανόνα του Ρωμαϊκού Δικαίου που λέει ex injuria, jus non oritur. Με λόγια απλά: μια αδικία δεν μπορεί ποτέ να δημιουργήσει δίκαιο, κάτι νόμιμο. Το προϊόν μιας τέτοιας ενέργειας θα παραμένει εσαεί άκυρο και ανυπόστατο. Το κρεσέντο του αναθεωρητισμού προκύπτει πάντως εκ του γεγονότος ότι παραβιάζονται τα –απαραβίαστα κατά κανόνα– σύνορα που έχουν δημιουργηθεί το 1991, μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, και δη με χρήση βίας, λέξη απαγορευμένη στον κόσμο του Διεθνούς Δικαίου. (...)

Κατάχρηση εξουσίας: O προσδιορισμός «μπρούτος» προσλαμβάνει νέα σημασία όταν μιλάμε για τον ρώσο πρόεδρο και τον επιχειρούμενο κατακερματισμό της περιοχής καθώς και την αποστρατιωτικοποίησή της, κατά τρόπον ώστε να μην έχει πλέον λόγο ύπαρξης κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Αυτό είναι εξάλλου το «διά ταύτα» όλης αυτής της βίαιης ιστορίας. Το εξόφθαλμο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η κατάχρηση –από τη Ρωσία– της εξουσίας της ως μονίμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ακύρωση, κατάργηση μιας απόσχισης δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Και τέτοια απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί καθώς θα θέσει προφανώς βέτο η Ρωσία. Ο,τι γίνεται αυτή τη στιγμή, γίνεται εκ του ασφαλούς και θεωρείται τετελεσμένο…

Πολεμικό παράδοξο: Ενυπάρχει στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας και είναι η μη εκεχειρία. Το γεγονός ότι η Ουκρανία δεν έχει αιτηθεί έστω μερική εκεχειρία προκειμένου να προχωρήσει στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και ενδεχομένως σε συμφωνία, δεν ακούγεται εύλογο. Οπως και το αντίστροφο: η Ρωσία καλεί σε διαπραγμάτευση, ενώ παράλληλα συνεχίζει τον πόλεμο. (...)

Σύμβαση του Μοντρέ: Αποκαλείται και Σύμβαση για το Καθεστώς των Στενών, με παραπομπή στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων. Εχει υπογραφεί το 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ και αφορά κυρίως τον ελεύθερο διάπλου των Στενών. Παραχωρεί τον έλεγχό τους στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας, εν πολλοίς ρυθμίζει και τη στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή. Βάσει του άρθρου 21 της Σύμβασης, εν καιρώ πολέμου επιτρέπεται μεν η διέλευση των πλοίων που ελλιμενίζονται στη Μαύρη Θάλασσα, πλην όμως αυτών και μόνο. Η ενεργοποίησή της Σύμβασης από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ερμηνεύεται με θετικό πρόσημο, καθώς κρίνεται ότι περιορίζει τη διασπορά του πολέμου...

Ελβετική ουδετερότητα: Η κίνηση της Ελβετίας να σπάσει την ουδετερότητα με την οποία έχει συνδεθεί τους δυο τελευταίους αιώνες, επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντική, μόνο αν αναλογιστεί κανείς το διακύβευμα, με βάση τα επίσημα στοιχεία: Φυσικά και νομικά πρόσωπα ρωσικής «καταγωγής» κατέχουν 11 δισ. δολάρια σε ελβετικές τράπεζες, ενώ πλείστες όσες ρωσικές εταιρείες έχουν την επιχειρηματική έδρα τους στην Ελβετία... Η Ελβετία θεωρείται η πρώτη χώρα που δήλωσε μόνιμη ουδετερότητα το 1815. Το ενδιαφέρον είναι ότι στην ουδετερότητα αυτή έχει συμβάλει καθοριστικά ο Ιωάννης Καποδίστριας και η Ρωσία. (...)

Αποκλεισμός από το SWIFT: Ακρωνύμιο του Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. Πρόκειται για κλωτσιά της Ρωσίας από το σύστημα διακρατικών τραπεζικών συναλλαγών, μια εφαρμογή βελγικού σχεδιασμού ανταλλαγής τραπεζικών μηνυμάτων. Το SWIFT συνδέει 11.000 τραπεζικούς οργανισμούς και θεωρείται ένα τρόπον τινά τραπεζικό Gmail, για την ασφαλή αποστολή οικονομικών μηνυμάτων – υπολογίζονται σε 42 εκατομμύρια την ημέρα. Μηνύματα πάσης φύσεως: Παραγγελίες, επιβεβαιώσεις πληρωμών, συναλλαγές και ανταλλαγές συναλλάγματος. Ως εκ τούτου, μπορεί να περιορίσει την ικανότητα της χώρας να πραγματοποιεί διεθνείς συναλλαγές, υποχρεώνοντας εισαγωγείς, εξαγωγείς και τράπεζες να βρουν εναλλακτική μέθοδο ενημέρωσης συναλλαγών... Την Τετάρτη 2 Μαρτίου, ανακοινώθηκε ότι αποκλείονται επτά ρωσικές τράπεζες από το διεθνές αυτό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της Ρωσίας, της VTB. Εξαιρείται η Sberbank, με διαφορά η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, και η Gazprom Bank, προκειμένου να μην διαταραχθεί η αγορά ρωσικού αερίου. (...)

Τάγμα Αζόφ: Εθελοντική Μονάδα της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας που απαρτίζεται από ακροδεξιούς και νεοναζιστές. Εδρεύει στη Μαριούπολη, στην παράκτια περιοχή της Αζοφικής θάλασσας. Παραπέμπει στα Φράικορπς, τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που συγκροτήθηκαν στη Γερμανία μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ουκρανικό Τάγμα Αζόφ έχει διαδραματίσει ρόλο στις μάχες του 2014, με βασικό εχθρό τις φιλορωσικές αυτονομιστικές δυνάμεις. Έχει μάλιστα ενσωματωθεί στην Εθνική Φρουρά. (...)

Φινλανδοποίηση: Είδος τρόπον τινά πολιτικού και στρατιωτικού ευνουχισμού μιας χώρας, «ουδετερότητας» που συνεπάγεται μη συμμετοχή σε ενώσεις και οργανισμούς, στρατιωτικές – αμυντικές συμμαχίες. Συμβαίνει όταν μια χώρα υποχρεούται να κάνει εκπτώσεις στις αποφάσεις της, υπό τον φόβο αντιδράσεων ισχυρών «άλλων», στερείται δηλαδή άτυπα μα εν τοις πράγμασι την κυριαρχία της. Ο όρος στοιχίζει ακόμη και στις μέρες μας πολύ στους Φινλανδούς, οι οποίοι υπέστησαν τις συνέπειες του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έναντι των καχύποπτων Σοβιετικών (σ.σ.: η ανεξαρτησία της Φινλανδίας από το 1917 αντιπροσώπευε σοβαρό κίνδυνο, λόγω της εγγύτητας της μεθορίου), και αφού προηγουμένως η χώρα τους ακρωτηριάστηκε εδαφικά. (...)

Ο κομισάριος Εξωτερικών Υποθέσεων, Μολότοφ, υπογράφει το σύμφωνο μη επίθεσης με τον Φινλανδό ομόλογό του Οτο Κουούζινεν (δεξιά), υπό το βλέμμα των Ζντάνοφ, Βοροσίλοφ και του ίδιου του Στάλιν, τον Δεκέμβρη του 1939. Οι Φινλανδοί συντάχθηκαν με τους Γερμανούς και πολέμησαν τους Σοβιετικούς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τους επιβλήθηκε η υποχρεωτική ουδετερότητα | Hulton-Deutsch Collection/CORBIS/Corbis via Getty Images)

Στρατός Wagner (Βάγκνερ): χιλιάδες μισθοφόροι, με βασικό χρηματοδότη τον ρώσο ολιγάρχη Γεβγκένι Πριγκοσίν, πρόσωπο με εγγύτητα στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Αριθμητικά υπολογίζονται στους 10.000 όσοι τον απαρτίζουν, με επικεφαλής τον Ντμίτρι Ούτκιν. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο ιδιαίτερος αυτός στρατός φέρεται να κινείται κάθε φορά που έχει την επίνευση του ρώσου προέδρου. Το Κρεμλίνο –υποστηρίζουν οι Times του Λονδίνου– έχει εντάξει περισσότερους από 400 επίλεκτους από την ιδιωτική αυτή πολιτοφυλακή, σε επικίνδυνη αποστολή, τη δολοφονία του ουκρανού προέδρου Βολόντομιρ Ζελένσκι. (...)

Τσετσένων απειλή: Μισθοφόροι (επίσης), ενταγμένοι ως επίλεκτα σώματα στις ρωσικές δυνάμεις. Χωρίζονται χονδρικά στους Τσετσένους του Καντίροφ, τους αποκαλούμενους και ομοσπονδιακούς, προσκείμενους στον Πούτιν, και στους Τσετσένους ισλαμιστές, εχθρούς του Κρεμλίνου και του ίδιου του Καντίροφ, αυτονομιστές. Στο παρελθόν, οι δυο αυτές ομάδες έχουν συγκρουστεί και μεταξύ τους πολύ σκληρά, στο πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου στην Τσετσενία (...)

Blitzkrieg: «Πόλεμος-αστραπή», γερμανικός όρος που αναφέρεται σε πολεμική τακτική, εφαρμοσμένη πρώτη φορά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εμπνευστής και εκτελεστής της, ο –γερμανός– στρατηγός Χάιντς Γκουντέριαν. H Wikipedia αναφέρει ότι οφείλει το όνομα της «στις αιφνιδιαστικές επιθέσεις, ταχύτατες προωθήσεις δυνάμεων στην εχθρική περιοχή με συντονισμένη ισχυρή υποστήριξη από αεροπορικές δυνάμεις, που χτυπούσαν και αιφνιδίαζαν τον εχθρό όπως ακριβώς θα έκανε ένας κεραυνός». (...)

Πηγή: protagon.gr