13 Μαΐου 2022

Οι νέες πιθανότερες χρονολογίες για τη «μινωική» έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας

Μια διεθνής επιστημονική ομάδα πιστεύει ότι έχει πλησιάσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο να προσδιορισθεί η πιθανότερη χρονολογία για την τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνης) πριν τουλάχιστον 3.500 χρόνια.

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ (πανεπιστήμια Αριζόνα, Νότιας Ντακότα και Μέιν), την Ελβετία (Πανεπιστήμιο Βέρνης), τη Βρετανία (πανεπιστήμια Σεντ 'Αντριους και Σουάνσι) και την Ιταλία (Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας), με επικεφαλής την ειδική στη δενδροχρονολόγηση αναπληρώτρια καθηγήτρια Σάρλοτ Πίρσον του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "PNAS Nexus", ανακοίνωσαν ότι ενώ η ακριβής ημερομηνία της έκρηξης παραμένει ακόμη αβέβαιη, τρεις είναι πλέον οι πιθανότερες χρονολογίες: 1611 π.Χ., 1562-1555 π.Χ. και 1538 π.Χ.

"Μία από αυτές είναι η Θήρα. Δεν μπορούμε ακόμη να επιβεβαιώσουμε ποια από τις τρεις, αλλά τουλάχιστον ξέρουμε τώρα πού ακριβώς να κοιτάξουμε", δήλωσε η Πίρσον.

Μινωική έκρηξη, σύμφωνα με την Βικιπαίδεια , ονομάζεται η καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη που έγινε κατά την Υστεροκυκλαδική Ι περίοδο στην νήσο Στρογγύλη και είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία αυτού που σήμερα ονομάζουμε καλδέρα της Σαντορίνης και την καταστροφή του προϊστορικού πολιτισμού του νησιού. Έχει υπολογιστεί ότι ο δείκτης μεγέθους της ηφαιστειακής έκρηξης (VEI - Volcanic Explosivity Index) είναι ίσος με 7 και ο όγκος των υλικών που εκτοξεύτηκαν ήταν περίπου 60 κυβικά χιλιόμετρα. Τα δεδομένα αυτά κατατάσσουν την Μινωική έκρηξη ως την δεύτερη μεγαλύτερη έκρηξη στην ανθρώπινη ιστορία μετά από αυτή στο ηφαίστειο Ταμπόρα στην Ινδονησία το 1815. Ο καθηγητής Σπύρος Μαρινάτος, ο οποίος είχε πραγματοποιήσει ανασκαφικές δραστηριότητες τόσο στην Κρήτη, όσο και στην Σαντορίνη, είχε διατυπώσει την άποψη ότι η Μινωική έκρηξη ήταν αυτή που προκάλεσε την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού.

Η λεγόμενη "μινωική" καταστροφική έκρηξη της Θήρας εκτόξευσε τεράστιες ποσότητες τέφρας, η οποία, μεταξύ άλλων, σκέπασε την πόλη Ακρωτήρι του νησιού. Όπως συμβαίνει στις ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις, η τέφρα και το διοξείδιο του θείου που αυτή περιείχε, εκτιμάται ότι έφθασαν στη στρατόσφαιρα και ταξίδεψαν σε μακρινά μέρη της Γης, "μπλοκάροντας" την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνοντας τις παγκόσμιες θερμοκρασίες και προκαλώντας κλιματική αλλαγή, κάτι που έγινε αισθητό και αποτυπώθηκε στα δέντρα και στη μειωμένη ανάπτυξη των δακτυλίων τους.

Παράλληλα, το θείο και η τέφρα έφθασαν στους πόλους του πλανήτη και διατηρήθηκαν στο "αρχείο" των πάγων, κάτι που μπορεί να ανιχνευθεί στη σημερινή ανάλυση των πυρήνων πάγου. Η τέφρα καθεμιάς έκρηξης έχει ένα μοναδικό γεωχημικό αποτύπωμα κι έτσι είναι δυνατό να συσχετισθεί με μια συγκεκριμένη ηφαιστειακή πηγή.


Οι επιστήμονες συνδύασαν δεδομένα από δακτυλίους δένδρων με στοιχεία από πυρήνες πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο "αρχείο" όλων των ισχυρών ηφαιστειακών εκρήξεων στη Γη μεταξύ 1680-1500 π.Χ., δηλαδή κατά την περίοδο της έκρηξης της Θήρας. Με αυτό τον τρόπο απέκλεισαν το 1628 π.Χ. ως πιθανή χρονολογία, συσχετίζοντας το συγκεκριμένο έτος με την έκρηξη στο Ανιακτσάκ ΙΙ, αλλά προσδιόρισαν τρεις άλλες χρονολογίες (1611 π.Χ., 1562-1555 π.Χ. και 1538 π.Χ) ως τις πιθανότερες για τη "μινωική" έκρηξη.

Η Πίρσον ανέφερε ότι τα έως τώρα αρχαιολογικά ευρήματα "δείχνουν" μια ημερομηνία για την έκρηξη της Θήρας πιο κοντά στο 1500 π.Χ., ενώ αντίθετα η ραδιοχρονολόγηση πιο κοντά στο 1600 π.Χ. "Προσωπικά υποστηρίζω μια ενδιάμεση χρονολογία. Αλλά πραγματικά βρισκόμαστε πια κοντά στο να έχουμε την τελική λύση σε αυτό το πρόβλημα", δήλωσε.

"Η συλλογή στοιχείων γι' αυτή την έρευνα συγκρίνεται με τις περιπτώσεις εγκλημάτων όπου οι ύποπτοι πρέπει να δειχτεί ότι συνδέονται τόσο με τον τρόπο όσο και με τον χρόνο του εγκλήματος. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση τα ίχνη έχουν ήδη ηλικία άνω των 3.500 ετών", δήλωσε ο ερευνητής Μίκαελ Σιγκλ του ελβετικού Πανεπιστημίου της Βέρνης.

Το επόμενο βήμα θα είναι η πιο εξονυχιστική ανάλυση των πολικών πυρήνων πάγου, ώστε να εντοπιστεί μια τέφρα με χημικό "προφίλ" που θα ταιριάζει σίγουρα με εκείνο της Θήρας. "Αυτό είναι το όνειρο. Προς το παρόν, είναι ωραίο που έχουμε φθάσει πιο κοντά σε αυτό από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν", ανέφερε η Πίρσον.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτογραφίες: Καλντέρα Σαντορίνης από τη Βικιπαίδεια

Δείτε και αυτά:
Η «αξονική τοµογραφία» του ηφαιστείου της Σαντορίνης (26.8.2019)
Ετσι ήταν η Σαντορίνη τον 16ο αιώνα π.Χ. πριν την Μινωική έκρηξη (13.6.2018)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου