Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος η 27η Ιανουαρίου

Η 27η Ιανουαρίου είναι η ημέρα μνήμης για την απελευθέρωση από τον Κόκκινο Στρατό του στρατοπέδου εξόντωσης του Άουσβιτς. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι δολοφονήθηκαν εκεί, κυρίως Εβραίοι. Το 1996 μετά από πρωτοβουλία του Γερμανού προέδρου Ρόμαν Χέρτσογκ, η 27η Ιανουαρίου ανακηρύχθηκε σε επίσημη «ημέρα μνήμης για τα θύματα του Εθνικοσοσιαλισμού». Από τότε η Ομοσπονδιακή Βουλή τιμά την επέτειο απελευθέρωσης του Άουσβιτς με επιφανείς ομιλητές, με τους περισσότερους να μην περιορίζονται στην υπόμνηση του παρελθόντος αλλά να απευθύνουν προειδοποίηση για το μέλλον. Το 2005 τα ΗΕ αποφάσισαν η 27η Ιανουαρίου να είναι «Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος».

Μνήμη Ολοκαυτώματος στη γερμανική Βουλή
Από τη Deutsche Welle

"Γενοκτονία" (Völkermord). Αρκεί αυτός ο νομικός όρος για να περιγράψει τη συστηματική εξόντωση έξι εκατομμυρίων Εβραίων στην περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945); Προφανώς όχι. Στο Ισραήλ το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας αποκαλείται Shoah, λέξη συνώνυμη της καταστροφής, του μέγιστου δυνατού δυστυχήματος. Σε άλλες χώρες μιλούν για το "Ολοκαύτωμα". Θα είναι πάντα μία πρόκληση να περιγραφεί με λόγια η παρεκτροπή από τον πολιτισμό, την οποία επιχείρησαν Γερμανοί στη διάρκεια του πολέμου.

Αυτή η δυσκολία αντανακλάται και στην επίσημη ορολογία της επετείου, την οποία καθιέρωσε το 1996 ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Ρόμαν Χέρτσογκ. Πρόκειται για την 27η Ιανουαρίου, επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από σοβιετικούς στρατιώτες που ονομάστηκε "Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Eθνικοσοσιαλισμού". Για τον Χέρτσογκ η αναφορά στα "θύματα του Ολοκαυτώματος" θα ήταν ανεπαρκής, καθώς "η ρατσιστική πολιτική των εθνικοσοσιαλιστών είχε πολύ περισσότερα θύματα από τους Εβραίους".

Τον Ιούνιο του 1940 έγινε η πρώτη μεταφορά κρατουμένων στο Άουσβιτς

Δύο χρόνια μετά την πρώτη ομιλία Χέρτσογκ στην Ομοσπονδιακή Βουλή, με αφορμή τη σημαντική αυτή επέτειο, ανέβηκε στο βήμα της γερμανικής Βουλής ο Γιεχούντα Μπάουερ, Ισραηλινός ιστορικός γεννημένος το 1926 στην Πράγα, για να αναφερθεί εν εκτάσει στην έννοια της "γενοκτονίας". Ο Μπάουερ υπενθύμισε ότι γενοκτονίες έγιναν επίσης στη Ρουάντα (1994), στην Καμπότζη (1975-79) ή στην Αρμενία (1915/16), αλλά περιορίστηκαν σε μία συγκεκριμένη γεωγραφική επικράτεια. Σε αντίθεση με αυτές τις περιπτώσεις "η δολοφονία των Eβραίων ήταν καθολική, σε παγκόσμια κλίμακα" και μάλιστα θα μπορούσε να επαναληφθεί με παρόμοια μορφή, προειδοποίησε ο Μπάουερ, για να τονίσει χαρακτηριστικά: "Δεν μπορώ να σας πω ποιοι θα είναι οι Εβραίοι και ποιοι θα είναι οι Γερμανοί την επόμενη φορά..."

Το έτος 2000 ανέβηκε στο βήμα της γερμανικής Βουλής, για πρώτη φορά, ένας επιζών του Ολοκαυτώματος με αφορμή την επέτειο απελευθέρωσης του Άουσβιτς. Πρόκειται για τον Έλι Βίζελ, συγγραφέα με αμερικανικό διαβατήριο, γεννημένο στη Ρουμανία, που έθεσε το ερώτημα: "Πώς να κατανοήσει κανείς τη λατρεία και την αφοσίωση στο μίσος και στον θάνατο;" Ο ίδιος, διευκρίνισε, δεν πιστεύει στη συλλογική ενοχή, αλλά απευθύνει προειδοποίηση: "Όποιος δέχεται τη συσκότιση των γεγονότων και της μνήμης των θυμάτων, είναι σαν να σκοτώνει για δεύτερη φορά..."

Το 2002 ομιλητής ήταν ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Μπρόνισλαβ Γκερέμεκ, επίσης επιζών του Ολοκαυτώματος, ο οποίος προειδοποιούσε ότι "η σύγχρονη ιστορία δεν έχει κλείσει το κεφάλαιο του τρόμου" και ζητούσε "διεθνή και συντονισμένη δράση". Ξετύλιξε ένα νήμα της ιστορίας από τα εγκλήματα των ναζί ως τις γενοκτονίες των μεταπολεμικών χρόνων και μέχρι το παρόν. Ήταν λάθος, τόνισε χαρακτηριστικά, όταν ο κόσμος κοίταζε αλλού τη στιγμή που καίγονταν βιβλία στη Γερμανία ή ιστορικοί θησαυροί στο Αφγανιστάν.

Το 2010 ο Σιμόν Πέρες στη γερμανική Βουλή

Το 2010 ο Σιμόν Πέρες έγινε ο πρώτος πρόεδρος του Ισραήλ που εμφανίστηκε στη γερμανική Βουλή για να μιλήσει στη σημαντική αυτή επέτειο. Το παράδειγμά του ακολούθησε δέκα χρόνια αργότερα, το 2020, ο Ρόιβεν Ρίβλιν. Ο Πέρες έκανε λόγο για απειλές εναντίον της χώρας του από όπλα μαζικής καταστροφής "που μπορεί να πέσουν σε χέρια παραφρόνων" και είναι σαφές ότι εννοούσε το Ιράν, προαιώνιο εχθρό του Ισραήλ. Για να αποφύγουμε μία δεύτερη Schoa, ανέφερε, "έχουμε ευθύνη να διδάξουμε στα παιδιά μας τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής και να διαφυλάξουμε την ειρήνη".

Το 2011, έναν χρόνο μετά τον Σιμόν Πέρες, μίλησε στη γερμανική Βουλή ο Ζόνι Βάις, Ρομά γεννημένος στην Ολλανδία το 1937, ο οποίος έχασε ολόκληρη την οικογένειά του στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Βάις έκανε λόγο για ένα "ξεχασμένο Ολοκαύτωμα", υπενθυμίζοντας ότι σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά εξοντώθηκαν από τους ναζί την περίοδο εκείνη μόνο και μόνο γιατί ήταν Ρομά. Φαίνεται όμως ότι τίποτα δεν διδάχθηκε η κοινωνία από τα εγκλήματα αυτά, τόνισε ο Βάις γιατί σε διαφορετική περίπτωση "θα είχε επιδείξει πιο υπεύθυνη συμπεριφορά απέναντί μας".

Τον Ιανουάριο του 2016 η Ρουτ Κλούγκερ, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, φιλόλογος γεννημένη στην Αυστρία, εξήρε την προθυμία της Γερμανίας να ανοίξει τα σύνορά της το προηγούμενο καλοκαίρι για να υποδεχθεί περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, επισήμανε, η χώρα που ήταν υπεύθυνη "για τα χειρότερα εγκλήματα του αιώνα" είχε κερδίσει το "χειροκρότημα όλου του κόσμου".

Το 2018 στο βήμα της Βουλής η Ανίτα Λάσκερ-Βάλφις

Το 2018 η Γερμανοαγγλίδα μουσικός Ανίτα Λάσκερ-Βάλφις, μιλώντας στην Μπούντεσταγκ, θυμήθηκε ότι στον πόλεμο τα σύνορα είχαν κλείσει ερμητικά για τους Εβραίους, ενώ το 2015 η Γερμανία προχώρησε σε μία "απίστευτα γενναιόδωρη, θαρραλέα, ανθρώπινη χειρονομία". Σίγουρα δεν φανταζόταν η Ανίτα Λάσκερ-Βάλφις ότι θα μπορούσε να εκστομίσει αυτά τα λόγια στη γη των δολοφόνων της γενιάς της. Είχε ορκιστεί "να μην ξαναπατήσει στη Γερμανία". Άλλαξε γνώμη και δεν το μετάνιωσε. Γιατί, όπως λέει, "το μίσος είναι ένα δηλητήριο με το οποίο δηλητηριάζεις πάνω απ' όλα τον ίδιο σου τον εαυτό".

Πηγή: Deutsche Welle 

Σχετικές αναρτήσεις:
DW: 75 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς (27.1.2020)
DW: Η εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς (26.1.2020)

Δείτε και αυτό:

Στο Μαουτχάουζεν (Mauthausen) σήμερα 

Ήταν μια κρύα, γκρίζα μέρα στις αρχές του χειμώνα όταν επισκεφθήκαμε το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, στη βορειοανατολική Αυστρία. Ήταν η δική μας μέρα μνήμης... Εκεί όπου κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στο όνομα μιας ρατσιστικής ιδεολογίας, του ναζισμού, διαπράχθηκαν κάποια από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Λίγα λόγια και κάποιες φωτογραφίες που έτυχε να πάρω, στη συνέχεια...