Βραβεύθηκε «για τη χαρακτηριστική ποιητική φωνή της που με την αυστηρή ομορφιά της κάνει παγκόσμια την ατομική εμπειρία», σύμφωνα με την ανακοίνωση της σουηδικής Ακαδημίας που απονέμει το βραβείο.
The Nobel Prize @NobelPrize
BREAKING NEWS: The 2020 Nobel Prize in Literature is awarded to the American poet Louise Glück “for her unmistakable poetic voice that with austere beauty makes individual existence universal.”
Η παιδική ηλικία και η οικογενειακή ζωή, η στενή σχέση ανάμεσα στους γονείς και τους αδελφούς και τις αδελφές αποτελούν κεντρική θεματική στο έργο της.
«Averno» (2006) είναι ο τίτλος της κορυφαίας ποιητικής συλλογής της, μιας οραματικής ερμηνείας του μύθου της καθόδου της Περσεφόνης στον κάτω κόσμο ως αιχμάλωτης του Άδη, του θεού του θανάτου. Ένα άλλο θεαματικό επίτευγμά της είναι η τελευταία συλλογή της με τίτλο «Πιστή κι ενάρετη νύχτα».
Δύο χρόνια μετά την Πολωνή Όλγκα Τοκάρτσουκ, η Λουίζ Γκλουκ είναι η 16η γυναίκα που τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατ. κορωνών Σουηδίας (958.000 ευρώ).
Μια πιο αναλυτική παρουσίαση από τη Deutsche Welle, στη συνέχεια:
Το Νομπέλ στην Αμερικανίδα ποιήτρια Λουίζ Γκλυκ
Η Σουηδική Ακαδημία μάς επιφυλάσσει κάθε χρόνο το αναπάντεχο για την ανώτατη λογοτεχνική διάκριση. Και διαψεύδει κάθε χρόνο τις χαρτορίχτρες των λογοτεχνικών και πνευματικών πραγμάτων.
Μήπως παρ’ όλες τις κατά καιρούς γκρίνιες η Σουηδική Ακαδημία είναι από τους λίγους σοβαρούς θεσμούς που έχουν απομείνει; Ακόμα και αν δεν συμφωνεί κανείς με όλες τις επιλογές της, μια αρετή τουλάχιστον πρέπει να της αναγνωρίσει. Δεν επιδιώκει τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών. Πέρυσι εξέπληξε με το σθένος να τιμήσει με το Νομπέλ Λογοτεχνίας τον Αυστριακό συγγραφέα Πέτερ Χάντκε, που ναι μεν το άξιζε ήδη από τις δεκαετίες του 70 και του 80 του περασμένου αιώνα, αλλά τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε την έχθρα των φρουρών του «πολιτικώς ορθού», επειδή είχε αντιταχθεί στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς κατά της πρώην Γιουγκοσλαβίας και τη δαιμονοποίηση αποκλειστικά και μόνο των Σέρβων σε έναν φρικτό εμφύλιο. Ούτε όμως και στη φετινή επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας πόνταρε κάποιος από τους μάντεις των βραβεύσεων. Αίφνης λοιπόν το Νομπέλ Λογοτεχνίας στην Αμερικανίδα ποιήτρια Λουίζ Γκλυκ.
Άσημη τέχνη στον καιρό μας η ποίηση, άσημοι και οι εργάτες της. Ποια είναι η άγνωστη στους περισσότερους Λουίζ Γκλυκ; Γεννημένη το 1943 στη Νέα Υόρκη, γόνος εβραϊκής οικογένειας από την Ουγγαρία, καθηγήτρια πανεπιστημίου, δώδεκα ποιητικές συλλογές και κάποιοι τόμοι με δοκίμια για την ποίηση, ένα μόνο δημοσιευμένο στα ελληνικά στο περιοδικό Ποιητική του Χάρη Βλαβιανού. Η κριτική πρόσεξε την Γκλυκ ήδη από την πρώτη της συλλογή που εκδόθηκε με τον τίτλο „Firstborn“ το 1968.
Τέχνη χωρίς μαλάματα
Σήμερα ο Γενικός Γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Ματς Μαλμ επισήμανε τη διαύγεια των στίχων της Γκλυκ, τη σαφήνεια, με την οποία προσλαμβάνει και χειρίζεται λογοτεχνικά τη φύση και τον άνθρωπο ανάμεσα στους μεγάλους πόλους, την αγάπη, τη ζωή και τον θάνατο.
Μια γεύση Γκλυκ μέσα από το ποίημα «Ευδαιμονία» που μετέφρασε για το λογοτεχνικό περιοδικό Φρέαρ ο ποιητής Κώστας Λιννός:
Ένας άνδρας και μια γυναίκα είναι ξαπλωμένοι
Σ’ ένα λευκό κρεβάτι. Είναι πρωί. Σκέφτομαι
Πως όπου να ’ναι θα ξυπνήσουν.
Στο τραπέζι δίπλα στο κρεβάτι
Βρίσκεται ένα βάζο με κρίνους· στους λαιμούς τους
Μικρές λίμνες απ’ το φως του ήλιου.
Τον παρακολουθώ να γυρίζει προς το μέρος της
Σαν για να προφέρει τ’ όνομά της
Αλλά σιωπηλά, βαθιά στο στόμα της−
Στο περβάζι του παράθυρου,
Μια, δυο φορές, ένα πουλί κελαηδά.
Και τότε εκείνη σαλεύει· το σώμα της
Γεμίζει με την ανάσα του.
Ανοίγω τα μάτια μου· με παρατηρείς.
Σχεδόν πάνω απ’ αυτό το δωμάτιο ο ήλιος γλιστρά.
Κοίτα το πρόσωπό σου, λες,
Κρατώντας το δικό σου κοντά μου
Για να το κάνεις έναν καθρέφτη. Πόσο ήρεμη είσαι!
Κι ο φλεγόμενος τροχός
Περνά απαλά από πάνω μας.
Μια αγαλμάτινη στιλπνότητα και μια αφοπλιστική λιτότητα είναι οι πρώτες εντυπώσεις που αφήνουν οι στίχοι της Γκλυκ, αστόλιστοι, χωρίς το πρόσωπο της τέχνης να έχει φαγωθεί από τα μαλάματα.
Μια ζωή πέρα από τη δημοσιότητα
Αναζητώντας την ποιητική της έκφραση η Γκλυκ προσέφυγε συχνά στον αρχαίο μύθο και υιοθέτησε τις φωνές της Διδούς, της Περσεφόνης ή της Ευρυδίκης, τις φωνές των εγκαταλελειμμένων, των κολασμένων, των προδομένων. Οι φωνές των αρχαίων ηρωίδων έγιναν μάσκες για τη φωνή της Γκλυκ. Και πήρε μέσα απ’ αυτές εκείνο το συν που μετατρέπει το στενά προσωπικό σε ευρύτερα ανθρώπινο. Ρητά μάλιστα η Σουηδική Ακαδημία εξήρε ένα κορυφαίο έργο της Γκλυκ, τη συλλογή Averno (2006) «ως μια μεστή οράματος ερμηνεία του μύθου για την κάθοδο της Περσεφόνης στα Τάρταρα ως αιχμάλωτης του Άδη».
77 χρονών σήμερα η Λουίζ Γκλυκ έχει τιμηθεί ήδη το 1993 με το Βραβείο Pulitzer και το 2014 με το National Book Award. Όταν το 2003 ανακηρύχθηκε ποιήτρια της χρονιάς στις ΗΠΑ είχε δηλώσει στην εφημερίδα Boston Globe: «Μια ζωή μέσα στη δημοσιότητα δεν μου λέει τίποτα... Δεν πίστευα ποτέ ότι είμαι ο τύπος του ανθρώπου που θα πρόσεχε ποτέ κανείς». Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί μόνο ελάχιστα ποιήματά της, αλλά και στα γερμανικά οι δυο ποιητικές συλλογές της που είχαν μεταφραστεί προ δεκαετίας και πλέον έχουν εξαντληθεί. Ώρα να ανακαλύψουμε αυτή την αξιόλογη ποιήτρια.
Ένας άνδρας και μια γυναίκα είναι ξαπλωμένοι
Σ’ ένα λευκό κρεβάτι. Είναι πρωί. Σκέφτομαι
Πως όπου να ’ναι θα ξυπνήσουν.
Στο τραπέζι δίπλα στο κρεβάτι
Βρίσκεται ένα βάζο με κρίνους· στους λαιμούς τους
Μικρές λίμνες απ’ το φως του ήλιου.
Τον παρακολουθώ να γυρίζει προς το μέρος της
Σαν για να προφέρει τ’ όνομά της
Αλλά σιωπηλά, βαθιά στο στόμα της−
Στο περβάζι του παράθυρου,
Μια, δυο φορές, ένα πουλί κελαηδά.
Και τότε εκείνη σαλεύει· το σώμα της
Γεμίζει με την ανάσα του.
Ανοίγω τα μάτια μου· με παρατηρείς.
Σχεδόν πάνω απ’ αυτό το δωμάτιο ο ήλιος γλιστρά.
Κοίτα το πρόσωπό σου, λες,
Κρατώντας το δικό σου κοντά μου
Για να το κάνεις έναν καθρέφτη. Πόσο ήρεμη είσαι!
Κι ο φλεγόμενος τροχός
Περνά απαλά από πάνω μας.
Μια αγαλμάτινη στιλπνότητα και μια αφοπλιστική λιτότητα είναι οι πρώτες εντυπώσεις που αφήνουν οι στίχοι της Γκλυκ, αστόλιστοι, χωρίς το πρόσωπο της τέχνης να έχει φαγωθεί από τα μαλάματα.
Μια ζωή πέρα από τη δημοσιότητα
Αναζητώντας την ποιητική της έκφραση η Γκλυκ προσέφυγε συχνά στον αρχαίο μύθο και υιοθέτησε τις φωνές της Διδούς, της Περσεφόνης ή της Ευρυδίκης, τις φωνές των εγκαταλελειμμένων, των κολασμένων, των προδομένων. Οι φωνές των αρχαίων ηρωίδων έγιναν μάσκες για τη φωνή της Γκλυκ. Και πήρε μέσα απ’ αυτές εκείνο το συν που μετατρέπει το στενά προσωπικό σε ευρύτερα ανθρώπινο. Ρητά μάλιστα η Σουηδική Ακαδημία εξήρε ένα κορυφαίο έργο της Γκλυκ, τη συλλογή Averno (2006) «ως μια μεστή οράματος ερμηνεία του μύθου για την κάθοδο της Περσεφόνης στα Τάρταρα ως αιχμάλωτης του Άδη».
77 χρονών σήμερα η Λουίζ Γκλυκ έχει τιμηθεί ήδη το 1993 με το Βραβείο Pulitzer και το 2014 με το National Book Award. Όταν το 2003 ανακηρύχθηκε ποιήτρια της χρονιάς στις ΗΠΑ είχε δηλώσει στην εφημερίδα Boston Globe: «Μια ζωή μέσα στη δημοσιότητα δεν μου λέει τίποτα... Δεν πίστευα ποτέ ότι είμαι ο τύπος του ανθρώπου που θα πρόσεχε ποτέ κανείς». Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί μόνο ελάχιστα ποιήματά της, αλλά και στα γερμανικά οι δυο ποιητικές συλλογές της που είχαν μεταφραστεί προ δεκαετίας και πλέον έχουν εξαντληθεί. Ώρα να ανακαλύψουμε αυτή την αξιόλογη ποιήτρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου