22 Οκτωβρίου 2020

Σκίτσα από το Ανατολικό Μέτωπο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Αντιφασιστικές γελοιογραφίες σοβιετικών σκιτσογράφων (1941-1945)


Αριστερά: Προς τη Μόσχα! ΩΠ! 
Δεξιά: Από τη Μόσχα! ΩΧ!
Στην γκρανκάσα (το μεγάλο τύμπανο) γράφει: «Αστραπιαίος πόλεμος»! Σκιτσογράφος: Βίκτορ Νικολάγιεβιτς Ντένι. 

Σκίτσα που απεικονίζουν τη φρίκη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στο Ανατολικό Μέτωπο, αλλά και την τελική του συντριβή των φασιστικών δυνάμεων από τον Κόκκινο Στρατό. Φιλοτεχνήθηκαν κυριολεκτικά μέσα στη φωτιά του πολέμου την περίοδο 1941-1945. Τα 10 σκίτσα που παρουσιάζουμε είναι ένα μικρό μικρό μέρος από ένα λεύκωμα με έργα 16 κορυφαίων Σοβιετικών σκιτσογράφων. 

Συγκεκριμένα τα Σκίτσα προέρχονται από τη συλλογή «Σοβιετικοί δεξιοτέχνες της σάτιρας» που κυκλοφόρησε στην ΕΣΣΔ (Μόσχα-Λένινγκραντ) το 1946, λίγους μήνες μετά τη νίκη κατά του φασισμού και περιλαμβάνονται στην έκδοση «160 αντιφασιστικές γελοιογραφίες, Μόσχα 1941-1945» που κυκλοφόρησε, σε μετάφραση-επιμέλεια του Λάμπρου Σταυρόπουλου, από τις εκδόσεις «Το Ποντίκι» (1994). Οι λεζάντες και τα επεξηγηματικά στοιχεία προέρχονται από την ίδια έκδοση. 

Σκιτσογράφος Μπορίς Εφίμοβιτς Εφίμοφ: 
Μαζική διαπαιδαγώγηση της χιτλερικής νεολαίας!
(Κάτω από τη μορφή του Χίτλερ γράφει: «Ο Φύρερ σκέφτεται για σας»)

Σκιτσογράφοι: Ομάδα «Κουκρινίκσι» (αρχικά από τα ονόματα των Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Κουπριάνοφ, Πορφίρι Νικίτιτς Κριλόφ και Νικολάι Αλεξάντροβιτς Σοκολόφ):
― Επι­τρέψ­τε μου να ανα­φέ­ρω ότι η γραμ­μή του με­τώ­που… «ισο­πε­δώ­θη­κε»!

Ο στρατηγός από το ανατολικό μέτωπο: Φύρερ, και τώρα τι κάνουμε;
 Χίτλερ: Περίμενε! Άσε με να συγκεντρωθώ…

Τα βρήκαν μπαστούνια!

Λίγα λόγια για το Ανατολικό μέτωπο (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος) από τη Βικιπαίδεια:

Ως Ανατολικό Μέτωπο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου περιγράφεται το σύνολο των πολεμικών γεγονότων που έλαβαν χώρα ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τις ευρωπαϊκές δυνάμεις του Άξονα κατά τα έτη 1941 έως 1945, στο πλαίσιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτελεί το σπουδαιότερο πολεμικό γεγονός της σοβιετικής ιστορίας και αναφέρεται συνήθως ως Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος. Θέατρο επιχειρήσεων του Ανατολικού μετώπου ήταν κυρίως τα σοβιετικά και προς το τέλος τα κεντροευρωπαϊκά εδάφη. Το ανθρώπινο κόστος του υπήρξε τεράστιο, αφού το Ανατολικό Μέτωπο ήταν το κύριο θέατρο του πολέμου συνολικά (πάνω από το 70% των πολεμικών εχθροπραξιών του Β΄ Π.Π.). Πολλά εκατομμύρια σοβιετικοί πολίτες σκοτώθηκαν ή έμειναν σωματικά ή ψυχικά ανάπηροι, ενώ σχεδόν όλες οι υποδομές της χώρας στο ευρωπαϊκό τμήμα της καταστράφηκαν. (...)

Το ξεκίνημα: Τα χαράματα της 22ας Ιουνίου 1941, παραβιάζοντας το Σύμφωνο Μη Επίθεσης, ο Χίτλερ εκκινώντας τη Επιχείρηση Μπαραμπαρόσα διέταξε τις δυνάμεις του να εφορμήσουν αστραπιαία εναντίον της ΕΣΣΔ κινητοποιώντας την μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη που είχε ως τότε γνωρίσει η ανθρωπότητα σε μία μόνη επιθετική επιχείρηση: 3.000.000 άνδρες (μεταξύ των οποίων, εκτός γερμανών περιλαμβάνονταν επίσης ρουμάνοι, φινλανδοί, ιταλοί, ούγγροι και σλοβάκοι), 3.580 άρματα μάχης, 7.184 πυροβόλα, 2.830 αεροπλάνα και 750.000 άλογα, κατανεμημένες σε τρεις Ομάδες Στρατιών (Βορρά, Κέντρου και Νότου). 
Το σχέδιο του Γερμανικού επιτελείου ήταν να παγιδευτεί ο κύριος όγκος των Ρωσικών δυνάμεων με έναν ευρύ κυκλωτικό ελιγμό στον οποίο το πεζικό θα σχημάτιζε ένα εσωτερικό κύκλο και τα τεθωρακισμένα έναν εξωτερικό. Οι Γερμανικές δυνάμεις προέλασαν σε βάθος άνω των 600 χιλιομέτρων μέσα σε 14 μέρες και έφθασαν να απέχουν από την Μόσχα 300 χιλιόμετρα. Ο Κόκκινος Στρατός έδειξε απόλυτη αδυναμία να απωθήσει τον εισβολέα και η άμυνά του κατέρρευσε.
Σε λιγότερο από τέσσερις μήνες, όλα τα σοβιετικά εδάφη δυτικά της γραμμής Αζόφ - Λάντογκα ήταν κατεχόμενα. Ελεύθερες έμεναν οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της ΕΣΣΔ, η Μόσχα και το Λένινγκραντ, που τελικά κρατήθηκαν με λυσσαλέα αντίσταση. Η αποτυχία όμως της Βέρμαχτ να καταλάβει τη Μόσχα και το Λένινγκραντ πριν το χειμώνα '41-'42, είχε αρνητικές συνέπειες για την έκβαση της επιχείρησης Μπαρμπαρόσσα. (...)

Σκιτσογράφοι: Ομάδα «Κουκρινίκσι»: 
«Κι έχει στο Βόλγα ένα βράχο…» (Στη σημαία γράφει: Στάλινγκραντ)

Το… στραπάτσο του Κουρσκ!
(Η πυξίδα δείχνει το δρόμο: προς δυσμάς…)

Η αντιστροφή: Το Νοέμβριο του 1942 τα σοβιετικά στρατεύματα του Μετώπου του Στάλινγκραντ και του Νοτιοδυτικού Μετώπου συναντήθηκαν στη πόλη Κάλατς-να-Ντόνου και δημιούργησαν μια σφήνα πλάτους δεκάδων χιλιομέτρων μεταξύ της Ουκρανίας και του Βόλγα, ανατρέποντας πλήρως το σκηνικό στη νότια Ρωσία: μία τεράστια δύναμη είκοσι δύο ναζιστικών μεραρχιών στην ευρύτερη περιοχή του Στάλινγκραντ βρισκόταν πια αποκομμένη από τα κέντρα ανεφοδιασμού της. Η πίεση και ο χειμώνας έσπρωξαν τους Γερμανούς μέσα στην πόλη, όπου τα τεθωρακισμένα τους δε μπορούσαν να κινηθούν και εξαναγκάσθηκαν σε οδομαχίες σώμα με σώμα. Με τον τρόπο αυτό και την λιμοκτονία της 6ης Στρατιάς, ο Κόκκινος Στρατός κέρδισε τη Μάχη του Στάλινγκραντ, την πλέον αιματηρή συμπλοκή στην ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς ο αριθμός των νεκρών εκατέρωθεν υπερέβη το ενάμισι εκατομμύριο. 
Η επικράτηση των σοβιετικών στο Στάλινγκραντ το Φεβρουάριο του 1943 δε σήμανε μόνο την απαρχή της απελευθέρωσης της χώρας αλλά και τη συνολική αντιστροφή του κλίματος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. (...)

Το τέλος: Στις 30 Απριλίου 1945 και ώρα 14:25, ο Κόκκινος Στρατός εισερχόταν στο Βερολίνο και ο Χίτλερ αυτοκτονούσε στο καταφύγιό του. Αργά το βράδυ της ίδιας μέρας, ο στρατιώτης Μιχαήλ Μίνιν ύψωνε την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο στον ιστό του γερμανικού κοινοβουλίου (Ράιχσταγκ), μια πράξη που θα επαναληφθεί την επόμενη μέρα με άλλους πρωταγωνιστές (Μελίτων Κανταρίγια και Μιχαήλ Εγκόροβ) για φωτογραφικούς λόγους. 
Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ, ο Γερμανός Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ υπέγραψε συνθηκολόγηση άνευ όρων (8 Μαΐου 1945). Με τον τρόπο αυτό τερματίσθηκε ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος. 

Σκιτσογράφος: Βίκτορ Νικολάγιεβιτς Ντένι:
Ο Χίτλερ διαβάζει τις «αναφορές από τα μέτωπα» 

Σκιτσογράφος: Νικολάι Αντρεγιεβιτς Ντολγκορούκοφ:
Γαλήνη στον Δνείπερο… 

Σκιτσογράφος: Λεβ Γκριγκόριεβιτς Μπροντάτι: 
Ο Φριτς βρήκε το φως του!
- Όταν είχα την όρασή μου πίστευα τυφλά στον Χίτλερ. 
Τώρα που την έχασα στον πόλεμο άρχισα κάτι να βλέπω! 

Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος (ή το Ανατολικό Μέτωπο) είναι η πλέον αιματηρή σύγκρουση της παγκόσμιας ιστορίας. Οι απώλειες των εισβολέων υπολογίζονται κοντά στα πέντε εκατομμύρια, ενώ των σοβιετικών πάνω από είκοσι πέντε εκατομμύρια (πάνω από δέκα εκατ. στρατιώτες και περίπου 15 εκατ. άμαχος πληθυσμός).   

Takis Ant για το afirimeno.com

Πηγές: Τα σκίτσα τα βρήκαμε στο atexnos.gr/ Τα κείμενα είναι κυρίως από το el.wikipedia.org

Σχετική ανάρτηση: H Ελληνική Γελοιογραφία του έπους του 1940

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου