14 Οκτωβρίου 2021

Γιατί εκτινάχθηκε το κόστος της ενέργειας

Ειδικοί της αγοράς αναλύουν τις αιτίες της κρίσης, τονίζοντας ότι οι ΑΠΕ είναι η λύση και όχι η αιτία του προβλήματος. Η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνιστά ασπίδα προστασίας από κρίσεις σαν αυτή που βιώνει σήμερα η Ευρώπη και η οποία οφείλεται στην απότομη άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου. Στην εκτίμηση αυτή συμπίπτουν στελέχη και αναλυτές της αγοράς ενέργειας, στους οποίους απευθύνθηκε η «Καθημερινή».

Κάποιοι, όπως ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γιώργος Περιστέρης, σημειώνουν ότι το αποτύπωμα της κρίσης στην οικονομία θα ήταν μικρότερο εάν δεν είχαν καθυστερήσει επενδύσεις στην αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και την υποθαλάσσια αποθήκευση φυσικού αερίου. Αλλοι, όπως o πρόεδρος της Ενωσης των ενεργοβόρων βιομηχανιών, Αντώνης Κοντολέων, υποστηρίζουν πως θα πρέπει να επανεξετασθεί η απόφαση για άμεση απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, άποψη με την οποία φαίνεται να διαφωνεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, ο οποίος επισημαίνει πως η μεγάλη αύξηση των τιμών των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα «δικαιώνουν πλήρως την ελληνική επιλογή για γρήγορη αποανθρακοποίηση».

Ως προς τη διάρκεια αυτής της κρίσης, κανένας δεν είναι πρόθυμος να ρισκάρει. Ολοι συμφωνούν πως αιτία είναι η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για φυσικό αέριο, ο περυσινός βαρύς χειμώνας στην Ευρώπη, κάποιοι σημειώνουν και «εμπορικούς τακτικισμούς στρατηγικών προμηθευτών της Ε.Ε. που εκμεταλλεύονται την εθελούσια κατάρρευση της εγχώριας παραγωγής και την πανηγυρική αποτυχία της ευρωπαϊκής στρατηγικής διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων φυσικού αερίου μετά το 2010». Ο κ. Στάσσης εκτιμάει πως «η κρίση φυσικού αερίου» θα εξομαλυνθεί σταδιακά και θα επιστρέψουμε σε κανονικά επίπεδα αποθεμάτων και τιμών φυσικού αερίου, μόλις αποκατασταθούν οι ροές, κυρίως από τη Ρωσία. Αμεσο επακόλουθο θα είναι η εξομάλυνση και των τιμών Η/Ε στην Ελλάδα και την Ευρώπη εντός του 2022. Επειδή ωστόσο αυτό είναι μεγάλο διάστημα, κάποιοι επισημαίνουν την ανάγκη να στηριχθούν τόσο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά και κυρίως να γίνουν δομικές παρεμβάσεις στην αγορά, «διαφορετικά πολύ γρήγορα οι απλοί καταναλωτές θα παύσουν να υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση».


Ειδικότερα, τα στελέχη και οι αναλυτές της αγοράς ενέργειας, μεταξύ άλλων τονίζουν στην «Καθημερινή»:

Η τέλεια καταιγίδα στην αγορά του φυσικού αερίου.
Μαρία Ρίτα Γκάλι
(διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ):
Η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού αυτόν τον χειμώνα. Η κρίση είναι παγκόσμια και οι τιμές του φυσικού αερίου κινούνται ανοδικά, καθώς η ζήτηση αυξάνεται παγκοσμίως, λόγω της οικονομικής ανάκαμψης και του πλήρους ανοίγματος των οικονομιών.
Η Ευρώπη βλέπει μια τέλεια καταιγίδα στην αγορά φυσικού αερίου λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων, τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και της ζήτησης. Η ζήτηση αυξήθηκε για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένου του ότι η Ευρώπη είχε έναν δριμύτερο χειμώνα το 2020-2021, με την περίοδο θέρμανσης να διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σταδιακή κατάργηση του λιγνίτη και την κακή χρονιά στην αιολική παραγωγή, αύξησε την ανάγκη για φυσικό αέριο.
Στην Ελλάδα από πέρυσι υπάρχει μια σταθερά υψηλή μέση ζήτηση φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή, 43% υψηλότερη από την προηγούμενη χειμερινή περίοδο...
Ο ΔΕΣΦΑ εγγυάται την πλήρη ετοιμότητα του συστήματος, καθώς δεν προγραμματίζονται συντηρήσεις στο εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου, ενισχύοντας περαιτέρω την αξιόπιστη και αδιάκοπη λειτουργία του...

Οι ΑΠΕ μειώνουν τις τιμές.
Γιώργος Περιστέρης
(πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ):
Οι αυξημένες τιμές στο ρεύμα οφείλονται στις μεγάλες αυξήσεις στο φυσικό αέριο. Χωρίς τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, οι τιμές του ρεύματος θα ήταν ακόμη υψηλότερες. Οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που στο παρελθόν επιδότησαν τις ΑΠΕ μέχρι να ωριμάσουν οι τεχνολογίες, δικαιώνονται απόλυτα για την επιλογή τους.
Σήμερα, οι ώριμες τεχνολογίες ΑΠΕ αποτελούν τη φθηνότερη ηλεκτροπαραγωγή... Για να υπάρξει όμως ακόμη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ και ακόμη χαμηλότερες τιμές για όλους, πρέπει να υπάρξει αποθήκευση μεγάλης κλίμακας, όχι μόνο ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και φυσικού αερίου...

Γεωπολιτικά παιχνίδια με όπλο την ενέργεια.
Θεόδωρος Τσακίρης
(αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας):
Οι αλματώδεις πανευρωπαϊκές αυξήσεις στις τιμές Φ.Α., που συμπαρασύρουν τις τιμές του ρεύματος, δεν σχετίζονται με την αύξηση της συμμετοχής διακοπτόμενων ΑΠΕ στο ευρωπαϊκό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής. Η εποχική αυτή εκτόξευση των τιμών φαίνεται να έχει περισσότερο σχέση με εμπορικούς τακτικισμούς στρατηγικών προμηθευτών της Ε.Ε., που εκμεταλλεύονται την εθελούσια κατάρρευση της εγχώριας παραγωγής και την πανηγυρική αποτυχία της ευρωπαϊκής στρατηγικής διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων Φ.Α. μετά το 2010.
Η ενεργειακή μετάβαση είναι οικονομικά αναπόφευκτη και ηθικά επιβεβλημένη... Καθώς στοχεύουμε σε ένα ευρωπαϊκό ηλεκτροπαραγωγικό μείγμα με ποσοστά ΑΠΕ έως 70%-75% έως το 2030, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι ένα τέτοιο σύστημα δεν θα μπορεί να παράσχει το ίδιο επίπεδο ασφαλείας και επάρκειας με το σημερινό, εν τη απουσία αξιόπιστων λύσεων που θα ισοσταθμίσουν τη μεταβλητότητα και τη χαμηλή αποδοτικότητα ηλιακών και αιολικών μονάδων. Οι λύσεις αυτές, σε μια Ε.Ε. που γυρνάει την πλάτη της σε νέες υδροηλεκτρικές και πυρηνικές μονάδες, περιορίζονται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων και την ανάπτυξη συστημάτων ενεργειακής αποθήκευσης, προεξαρχουσών των μπαταριών λιθίου...

Η κρίση θα έχει διάρκεια και σοβαρές συνέπειες.
Αντώνης Κοντολέων
(πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΒΙΚΕΝ):
Το κοινό κείμενο – πρόταση, που προσυπέγραψαν προχθές οι υπουργοί Οικονομικών της Ελλάδας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Τσεχίας και της Ρουμανίας για τα διαρθρωτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν στη λειτουργία των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, για να αντιμετωπιστεί η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους σε μόνιμη βάση, δυστυχώς συναντάει την άρνηση της Ε.Ε. και πολλών ισχυρών χωρών, οι οποίες θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι παροδικό.
Η Ε.Ε. φαίνεται ότι προς το παρόν αρνείται να παραδεχθεί ότι για όλη την περίοδο που θα απαιτηθεί για τη μετάβαση σε πράσινη ενέργεια (2030-2050) οι ευρωπαϊκές οικονομίες, ανάμεσά τους και η δική μας, θα εξαρτώνται ακόμη από τα ορυκτά καύσιμα...
Οσον αφορά τη χώρα μας, με αυτά τα δεδομένα, θεωρούμε αυτονόητο να επανεξεταστεί η σχεδιαζόμενη άμεση απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων...

Στήριξη χωρίς εξαιρέσεις.
Γιάννης Αληγιζάκης
(πρόεδρος ΣΕΕΠΕ και διευθύνων σύμβουλος ΕΛΙΝΟΪΛ)
Η ενεργειακή κρίση είναι συνδυασμός διαφόρων παραγόντων, όπου τελικά πράγματι δημιουργούν την τέλεια καταιγίδα. Η αυξημένη ζήτηση αγαθών, οι επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά και τα γεωπολιτικά παιχνίδια με τακτικές που αλλάζουν τα δεδομένα από τη μια στιγμή στην άλλη, είναι οι αιτίες που οδηγηθήκαμε στην κατάσταση αυτή.
Το κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. οφείλει να πάρει μέτρα... Στόχο πρέπει να αποτελέσει ένα επίδομα, το οποίο θα καλύψει το 80% των νοικοκυριών, με ελάχιστες εξαιρέσεις και κριτήρια... Θα ήταν τραγικό λάθος να ανασταλούν τα μέτρα για την πράσινη ενέργεια και να ακυρωθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών...

Στις ΑΠΕ το «κλειδί» για φθηνότερη ενέργεια.
Γιώργος Στάσσης
(διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ):
Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά παντού στην Ευρώπη, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, παρουσιάζουν αυξητική τάση τους τελευταίους μήνες, ενώ πρόσφατα έχουν εκτιναχθεί σε πρωτοφανή επίπεδα, ξεπερνώντας ακόμη και τα 300 ευρώ/MWh σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, έναντι 35-40 ευρώ/MWh πέρυσι.
Βασικότερος λόγος της παραπάνω αύξησης των τιμών Η/Ε είναι η πρωτοφανής αύξηση των τιμών φυσικού αερίου, που ξεπέρασαν πρόσφατα τα 150 ευρώ/MWh, από 15 ευρώ/MWh πέρυσι. Αυτό οφείλεται κυρίως στα χαμηλά αποθέματα που υπάρχουν διαθέσιμα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη... Η αύξηση των τιμών Η/Ε οφείλεται επίσης στην άνοδο των τιμών δικαιωμάτων εκπομπής CO2, από 25 ευρώ/τόνο πέρυσι σε 60 ευρώ/τόνο σήμερα...
Αναμένουμε ότι η «κρίση φυσικού αερίου» θα εξομαλυνθεί σταδιακά και θα επιστρέψουμε σε κανονικά επίπεδα αποθεμάτων και τιμών φυσικού αερίου μόλις εξομαλυνθούν οι ροές, κυρίως από τη Ρωσία. Αμεσο επακόλουθο θα είναι η εξομάλυνση και των τιμών Η/Ε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη εντός του 2022.
Για την Ελλάδα, η οριστική απεξάρτηση από εξωγενείς ενεργειακές κρίσεις θα έρθει με τη δραστική διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Το σχέδιο της ΔΕΗ για επενδύσεις 8,2 δισ. ευρώ σε ΑΠΕ υπηρετεί ακριβώς αυτόν τον στόχο, τη γρήγορη απεξάρτηση από τις εισαγόμενες ανατιμήσεις. Και η παρούσα συγκυρία δείχνει την ανάγκη αυτό το σχέδιο να υλοποιηθεί τώρα!

Χρηματιστηριακές τιμές, βόμβα για καταναλωτές.
Παντελής Κάπρος
(καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ)
Η Ευρώπη βιώνει έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου, οι οποίες συμπαρασύρουν σε πολύ υψηλά επίπεδα τις χρηματιστηριακές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, γιατί αυτές καθορίζονται από την πιο ακριβή μονάδα που απαιτείται για την κάλυψη της ζήτησης ενέργειας. Η εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο είναι προσωρινή και προβλέπεται να μειωθεί πολύ με τη μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης...
Εκτός από τα άμεσα μέτρα ανακούφισης των καταναλωτών με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα που ήδη υιοθετήθηκαν, τίθεται ένα γενικότερο ερώτημα περί δομής της ηλεκτρικής αγοράς. Είναι σωστό οι μεγάλες χρηματιστηριακές διακυμάνσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας να αντανακλώνται απευθείας στα τιμολόγια των καταναλωτών;
Σε μια υγιή αγορά, η ημερήσια χρηματιστηριακή τιμή χρειάζεται, αλλά όμως όχι για να καλύπτει το 100% της αγοράς όπως στην Ελλάδα. Χρειάζεται μόνο για να διευθετούνται αποτελεσματικά οι ανισορροπίες παραγωγών και προμηθευτών. Ταυτόχρονα, το μεγάλο μέρος της κατανάλωσης πρέπει να βασίζεται σε προμήθεια σε σταθερές τιμές, μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων. Οι τιμές αυτές πρέπει να αντανακλούν το μακροχρόνιο μέσο κόστος της ενέργειας και να περιέχουν ασφάλιστρα κινδύνου έναντι ακραίων διακυμάνσεων των χρηματιστηριακών τιμών...
Το συμπέρασμα είναι ότι δεν επιτρέπεται η 100% εξάρτηση από τις χρηματιστηριακές τιμές και η αγορά ηλεκτρισμού να μην έχει την κατάλληλη οργάνωση ώστε τα τιμολόγια καταναλωτή να είναι σταθερά, μακροχρόνια και με βάση το μέσο συνολικό κόστος της ενέργειας.

Πηγή: kathimerini.gr

-Advertisement-

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου