11 Φεβρουαρίου 2015

Οι ποιητές του Υπουργικού Συμβουλίου

Ο Νίκος Κοτζιάς, η Νάντια Βαλαβάνη, ο Γιάννης Πανούσης, ο Τάσος Κουράκης. Ποίηση, ριζοσπαστισμός, εξουσία και Αριστερά 

«Αν περισσότεροι πολιτικοί γνώριζαν ποίηση και περισσότεροι ποιητές γνώριζαν πολιτική, είμαι πεπεισμένος ότι ο κόσμος μας θα ήταν λίγο καλύτερος». Με αυτή τη ρητορική κορύφωση ολοκλήρωνε ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι την ομιλία του προς τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ τον Ιούνιο του 1956. Αν η πεποίθηση του αμερικανού προέδρου είναι σωστή, τότε η ελληνική κυβέρνηση που προέκυψε μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 έχει, όπως αναφέρει "Το Βήμα", τις προϋποθέσεις να κάνει τον κόσμο - αν όχι για όλους, τουλάχιστον για τους Ελληνες - κάπως καλύτερο μετρώντας στο Υπουργικό Συμβούλιό της τέσσερις ποιητές: τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά (γενν. 1950), τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας Τάσο Κουράκη (γενν. 1948), την αναπληρώτρια υπουργό Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη (γενν. 1954) και τον αναπληρωτή υπουργό Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση (γενν. 1949).

Ορισμένα ακόμη αποσπάσματα, σχετικά με τους τέσσερις ποιητές, από το δημοσίευμα στο Βήμα της περασμένης Κυριακής με τίτλο " 
Οι ποιητές του Υπουργικού Συμβουλίου ", στη συνέχεια:

Συνομήλικοι οι τέσσερις, μεγάλωσαν στην ίδια φέτα ελληνικής ιστορίας, με γνωστότερο στο ευρύ κοινό για τις ποιητικές του ανησυχίες τον Τάσο Κουράκη. Το ποίημά του «Ανδρόγυνο»: «Ενώναμε τα αιδοία μας καταργώντας την εσοχή της και την εξοχή μου / κατακτώντας την παλινόρθωση του ανδρόγυνου / όπου ο άνδρας αποκτά αιδοίο χωρίς εξοχή και η γυναίκα εσοχή με / πλήρωση / Ετσι που ο άνδρας γράφεται πλέον με Αλφα κεφαλαίο και η γυναίκα με / Θήτα κεφαλαίο» από τη συλλογή ΙΕΡΩΤΙΚΟΝ (Ιανός, 2009) γίνεται κατά καιρούς viral και στόχος σκωπτικών δημοσιευμάτων και έκανε νέο γύρο στο Διαδίκτυο με την πρόσφατη υπουργοποίηση του συγγραφέα.

Από το Ιχνηλατώντας το παρόν (Παρατηρητής, 1995), περνώντας στα Η λίμνη Βικτορία (Παρατηρητής, 1997) και Λέξεις λάμνουν αεί θάλλουν (Ινδικτος, 2002), η ποίηση του Κουράκη, υπαρξιακή και ηδονική, άλλοτε συμπιέζεται σε σύντομες κρυπτικές στροφές και άλλοτε τεντώνεται σε πεζά ποιήματα και εκτενείς ποιητικούς διαλόγους. Η κοινωνική και πολιτική θεματολογία αμβλύνεται στη διάθλασή της σε πολλαπλά κάτοπτρα, ακόμη και στην πολιτικότερη συλλογή του, το 67% (Ιανός, 2012).

Η Νάντια Βαλαβάνη, ευυπόληπτη μεταφράστρια και μελετήτρια του Μπρεχτ, έχει κυκλοφορήσει τις συλλογές Τέλος εποχής (Καστανιώτης, 1991), Στην πόλη της μακριάς προσμονής (Δελφίνι, 1994) και τον τόμο Η μεγάλη εποχή (Ταξιδευτής, 2009), με πέντε ανέκδοτα ποιήματα και επιλογή ποιημάτων από τα προηγούμενα βιβλία. Τις μεγάλες αφηγηματικές ποιητικές συνθέσεις της στίζουν αποφθεγματικά επιγράμματα: «Αυτό που έλειπε απ' τη συμβίωσή μας / ήταν κάποια στοιχεία ανεντιμότητας / Ετσι όμως δεν πληρούσε απ' την αρχή / προδιαγραφές μακροβιότητας / είπε, άνοιξε την πόρτα κι έφυγε».Εμπνευσμένα από καθημερινά γεγονότα, την οικογενειακή ζωή, από διαβάσματα και παραστάσεις, από ταξίδια, αναφέρονται πρόδηλα ή υπόγεια στους κοινωνικούς αγώνες («Λαύριο 1977-79»), στην αγωνιστική συστράτευση («Τα πρόσωπα των συντρόφων»), στις εξελίξεις στο κόμμα («4ο Συνέδριο»).

Κοινωνική και πολιτική είναι η ποίηση των δύο outsiders, του Νίκου Κοτζιά και του Γιάννη Πανούση, που ανάμεσα στους τίτλους της επιστημονικής εργογραφίας τους ανακαλύπτουμε και από μία όψιμη ποιητική συλλογή. 

Γραμμένα σε αεροπλάνα και αεροδρόμια, τα ποιήματα της συλλογής Μονοπάτια (Καστανιώτης, 2000) του Νίκου Κοτζιά είναι νοσταλγικά, μελαγχολικά, για έρωτες που τέλειωσαν, όνειρα που μένουν ανεκπλήρωτα, συντρόφους που χάθηκαν. Ορισμένα παραπέμπουν ρητώς στην επικαιρότητα («Εκλογές 2000»), η μερίδα του λέοντος αφιερώνεται όμως στους συντρόφους («Στα παιδιά της ΚΝΕ»), στον Νίκο Πουλαντζά και τον Λουί Αλτουσέρ («Πολυλογία της σιωπής»: «Αγκαλιά ο Νίκος / Με όλα του τα βιβλία / Πήδηξε στο κενό, / Εκεί, στα έγκατα της σιωπής»), στους απόντες της πάλαι ποτέ «παρέας και συντροφιάς».

Στο Μοιρόγραφτο (2014) του Γιάννη Πανούση οι στίχοι είναι σύντομοι, κοφτοί. Οι τίτλοι, μονολεκτικοί, αμφισβητούνται συχνά με ερωτηματικό («Ευλογία;», «Νέμεσις;», «Ισοπαλία;», «Γάτος;»). Ενδοσκόπηση, μια προσπάθεια ξεκαθαρίσματος λογαριασμών με τον εαυτό, η αποκρυστάλλωση της πολιτικής ταυτότητας και η δημόσια κατάθεση των πολιτικών και ποιητικών αναζητήσεων («Ο στίβος», «Δήλωση», «Κι όμως»), η ματιά στην κοινωνία: «Αυτός ζει / με την εικονική πραγματικότητα της οθόνης / Αυτή ζει με την εικόνα της Παναγίας / στο προσκέφαλό της / Τα παιδιά τους ζουν / με τις εικόνες της βίας του δρόμου / Ουδείς βρίσκει χρόνο και λόγο / για να δει την εικόνα του / στον καθρέφτη»...

Και το άρθρο κλείνει με το ερώτημα:
Θα διατηρήσουν οι βάρδοι της νέας κυβέρνησης την ανατρεπτική ματιά και την εγρήγορση του ποιητή παίρνοντας στα χέρια την εξουσία ως πολιτικοί; Μένει να φανεί. Με τα λόγια του Γιάννη Πανούση: «Οσο κι αν το πέρασμα / από την "καθηγητική έδρα" στα πολιτικά έδρανα / σου δημιουργεί μια σύγχυση ρόλων / εξακολουθώ ν' αγαπάω αυτούς που αγαπούσα / και εξακολουθώ να μη με συγκινούν / αυτοί / αυτά που δεν με συγκινούσαν. / Ελπίζω το μέλλον να μη με διαψεύσει».

Πηγή: www.tovima.gr 08.02.2015
Διαβάστε το ολόκληρο στο:
Οι ποιητές του Υπουργικού Συμβουλίου
Το σκίτσο είναι της Έφης Ξένου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου